Spis treści
Wprowadzenie
SYNAGOGA
NAZWA I ISTOTA
JĘZYK MODLITWY I FORMUŁY MODLITEWNE
URZĄDZENIE WNĘTRZA
ŚWIĘTY ZWóJ PRAWA
CZYTANIE TORY, TROCHĘ o KALENDARZU
RECYTOWANIE PROROKÓW, FUNKCJE HONOROWE, POWINNOŚCI
CHAZAN, SZELIACH CIBUR, CHAZANUT, CHAZAN - KANTOR
NER TAMID, MENORA
KOHANIM
BŁOGOSŁAWIEŃSTWA KAPŁAŃSKIE
KAZANIE w SYNAGODZE, HALACHA I HAGADA
Wstęp
(...)
W r. 1927 ukazał się pierwszy tom dzieła zatytułowanego Obrzędy i symbole Żydów, w r. 1932 zaś opublikowano tom drugi. We wstępie do pierwszego tomu jego autor napisał, co następuje:
"Kronika żydowska", którą zamieszczam dość regularnie co dwa tygodnie w "Oprechte Haarlemsche Courant", zyskała sobie, jak sądzę, spore zainteresowanie w rozmaitych kręgach. Niektórzy spośród moich wiernych czytelników nakłonili mnie do tego, ażebym bardziej szczegółowo omawiał pewne zagadnienia. Inni natomiast wielokrotnie się użalali, iż to, o czym dowiadywali się dotychczas z gazety, nie będzie dostępne dla następnych pokoleń czytelników w wydaniu książkowym. I oto ukazuje się obecnie wolumen, w którym zebrałem wszystkie owe rozproszone wcześniej artykuły. Starałem się naturalnie i o to, ażeby owe gawędy, które stanowiły na łamach czasopisma jakąś całość, każda z osobna, tutaj, na ile to było możliwe, otrzymały jednolicie oszlifowaną postać.
W słowie wstępnym do kolejnego tomu zawarto takie oto przesłanie:
W obydwu opublikowanych obecnie tomach przedstawiono teraz w ujęciu całościowym i ze stosownymi objaśnieniami obrzędowość Żydowską. Ujęcie to odzwierciedla żywe zwyczaje oparte na Torze i na tradycji. Pominęliśmy tutaj zaledwie kilka zagadnień, którym nie można było poświęcić tyle miejsca, na ile rzeczywiście one zasługują...
(...)
Fragment tekstu
(...)
Menora
Chanuka nie jest takim rodzajem święta, które by zobowiązywało do powstrzymania się od pracy. Do takich bowiem dni świątecznych należą tylko te święta biblijne, które zostały przepisane nakazami Tory. Uroczystość Poświęcenia obchodzi się w ten sposób, że zapala się dodatkowe światła. Pierwszego wieczoru jest to zaledwie niewielkie światełko. Ostatni zaś wieczór rozbłyskuje pełnym oświetleniem.
Oczywiste jest, iż lampa, której się w tym przypadku używa, wzięła swój początek od oświetlenia chanukowego. Był to stelaż z ośmioma zbiorniczkami na oliwę, ustawionymi w jednym rzędzie, jeden koło drugiego. Wszystko to w oprawie takiej lub innej formy ornamentalnej. Znacie się zresztą sami dobrze na tych sprawach. Możliwe, że stawiacie coś takiego jako ozdobę na półce biegnącej wzdłuż ściany. Albo też widzieliście je kiedyś, jak płonęły tu i ówdzie w westybulu czy też jeszcze gdzie indziej, jako prawdziwe bądź też imitowane antyki. Można też je było zobaczyć w przetworzonej postaci jako podstawki przeznaczone na palące się cygara gości.
Kształt tego przedmiotu pochodzi z bardzo dawnych czasów. Jest to mianowicie staroświecka lampa chanukowa, "żelazo chanukowe" -jak się mówi potocznie, chociaż nigdy nie sporządzano go z żelaza, lecz z blachy mosiężnej albo też i srebrnej. Dlatego też wydaje się niektórym ludziom, iż określenie to należy wymawiać poprawnie jako "wskazówka chanukowa". Ta jednakowoż korekta językowa wydaje się zupełnie zbyteczna, skoro spotyka się już szufelki do śmieci wykonywane z mosiądzu i ze złota wyrabiane zausznice.
Zachowały się przepiękne, bardzo stare i prawdziwie zabytkowe egzemplarze tego wzoru lampy.
Jest rzeczą jasną, że w czasie obchodów Chanuki najlepiej nadawała się do zastosowania forma starożytnej menory z Przybytku w Świątyni, którą należało w tym celu przywrócić do życia i naśladować. Tradycja zaś wiąże osiem dni pamięci Obchodów Poświęcenia ze złotymi ramionami świecznika.(...)
Strona redakcyjna
Tytuł oryginału:
Joodse riten en symbolen
Puhlished in 1968 by B. V. Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam
Copyright by The Heirs of Rabbi S. Ph. De Vries
represented by Michael O. De Vries
Ha'Awodastreet 14, Ramat Hasharon 47455, Israel
Copyright Wydawnictwo WAM, 1999, 2000, 2001
Opracowanie redakcyjne
Barbara Borowska, Maria Borowska
Przekład przejrzała
Magdalena Ruta
Projekt okładki i stron tytułowych
Andrzej Sochacki
Zdjęcia z krakowskiego Kazimierza:
Andrzej Sochacki
Wybór zdjęć z krakowskiego Kazimierza:
Michael O, De Vries
Wydawnictwo dziękuje p. Tadeuszowi Jakubowiczowi,
Przewodniczącemu Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Krakowie,
za wyrażenie zgody na publikację fotografii z krakowskich synagog.
ISBN 83-7097-358-2
Wznowienie, 2003
WYDAWNICTWO WAM
ul. Kopernika 26-31-501 KRAKÓW
tel. (012) 429 18 88, fax (012) 429 50 03
e-mail: wam@wydawnictwowam.pl
DZIAŁ HANDLOWY
tel. (012) 429 18 88 wew. 322, 348, 366; (012) 423 75 00
fax (012) 430 32 10
e-mail: handel@wydawnictwowam.pl
Zapraszamy do naszej KSIĘGARNI INTERNETOWEJ:
http://WydawnictwoWam.pl
Druk i oprawa:
Drukarnia Wydawnictwa WAM
ul. Kopernika 26-31-501 Kraków