Bp Adam Lepa

Świat manipulacji

Kategoria

naukowe

Wydawnictwo Tygodnika Katolickiego NIEDZIELA

Cena 15.00 zł

ISBN 83-86076-44-5
256 stron
format 110x180 mm
oprawa miękka
Częstochowa 1997 r.
waga 0.218 kg
nr kat. Rhema 06325

Towar lub tytuł już niedostępny

Spis treści

WSTĘP

I. CO TO JEST MANIPULACJA?
II. OBLICZA MANIPULACJI
III. MECHANIZMY MANIPULACJI
1. Mechanizmy manipulacji i jej skuteczność
2. Środki manipulacji
3. Techniki manipulacji
4. Systemy manipulacji
IV. CELE MANIPULACJI
V. SKUTKI MANIPULACJI
VI. MANIPULACJA WYZWANIEM DLA PEDAGOGIKI
VII. JAK SIĘ PRZECIWSTAWIAĆ MANIPULACJI?
VIII. KOŚCIÓŁ WOBEC MANIPULACJI W MASS MEDIACH
IX. MASS MEDIA W SŁUŻBIE NARODU

ZAKOŃCZENIE
BIBLIOGRAFIA

Wstęp

Odkrycie prawdy o manipulacji stało się nowym wstrząsem dla wielu mieszkańców tej części Europy. W machinie propagandowej komunizmu stosowano w poczuciu całkowitej bezkarności wszystkie dostępne sposoby manipulowania, zakładając naiwnie, że zniewolony umysł człowieka nie będzie w stanie odkryć maskowanych skutecznie mechanizmów, które funkcjonowały w celu zawładnięcia całym społeczeństwem, aby nim dowolnie i bez ograniczeń dysponować. Jeżeli zaś mówiono publicznie o manipulacji, to zawsze odnoszono ją wyłącznie do kapitalistycznych systemów władzy. W ustroju socjalistycznym bowiem nie mogło być miejsca na jakąkolwiek manipulację.
Ponieważ jednak wielkie organizmy społeczne z dużą powolnością przyswajają sobie prawdy trudne i niepopularne, przeto jeszcze dziś mówienie o manipulacji w mass mediach może budzić zdziwienie połączone z niedowierzaniem. Tym bardziej, że społeczeństwo posttotalitarne swoją specyfikę wyprowadza głównie z doświadczeń na polu obcowania z mediami, a w szczególności w następstwie zaawansowanej uległości wobec wpływów propagandowych. Prowadzi to ostatecznie do sytuacji błędnego koła. Im skuteczniejsza jest bowiem manipulacja, tym bardziej jest ona ukryta dla "zwykłego obywatela", będącego przedmiotem jej wpływów. Taka sytuacja z kolei utwierdza go w całkowitym spokoju i uniemożliwia stawianie krytycznych pytań w tej dziedzinie. Dlatego też człowiekowi manipulowanemu niezbędna jest pomoc z zewnątrz, która w sposób przekonujący ukazałaby mu samo istnienie manipulacji oraz groźbę jej rozległych następstw.
Propaganda w swojej warstwie manipulacyjnej jest dziś zbyt skuteczna, aby można było nie dostrzegać problemów moralnych i wychowawczych wynikających z jej funkcjonowania. Dobrze obmyślana manipulacja, zwłaszcza w postaci rozbu-
dowanych systemów, prowadzi do spustoszenia w obrębie osobowości człowieka oraz do licznych nieprawidłowości w podstawowych strukturach społeczeństwa. Nieprzypadkowo więc mówi się dziś (analogicznie do ekspansji propagandy), że kończący się wiek XX jest stuleciem manipulacji.
Wymienione sytuacje i okoliczności zadecydowały o podjęciu przez autora problematyki manipulowania człowiekiem. Świat manipulacji jest książką, która zmierza do osiągnięcia przede wszystkim dwóch celów:
1. Pragnie przekonać Czytelnika, że wbrew utrwalonym pozorom i utartym stereotypom istnieje już dziś cały "świat" manipulacji, wykraczający daleko poza granice funkcjonujących mediów i przenikający głęboko w stosunki międzyludzkie. 2. Manipulacja już dawno przestała być wyłącznym atrybutem propagandy prowadzonej za pośrednictwem mass mediów. Dziś jej wyraźne symptomy można dostrzec w różnych formach interakcji (kręgi rodzinne, sąsiedzkie, koleżeńskie, pracownicze itp.).(...)

Fragment tekstu

(...)

2. Środki manipulacji

Środek, który funkcjonuje w działaniach manipulatorskich jako tworzywo dla zastosowanych technik staje się również pewnego rodzaju mechanizmem manipulacji. Najpierw omówione zostaną cztery środki manipulacji będące głównie jej tworzywem: stereotyp, mit, plotka i kamuflaż. Ponieważ stosowane są już w całym świecie techniki manipulowania świadomością człowieka poprzez przekazy na jego podświadomość, przeto należy nieco uwagi poświęcić również tworzywu, które służy temu celowi. Stanowią je trzy podstawowe składniki: słowo, obraz i muzyka.

Podstawowe środki manipulacji: stereotyp, mit, plotka i kamuflaż

Wszystkie cztery środki manipulacji: stereotyp, mit, plotka i kamuflaż są również środkami w działaniach propagandowych. Jednakże manipulatorzy posługują się nimi przede wszystkim w tym celu, aby zafałszować obraz pewnej rzeczywistości u adresatów manipulacji. Ponadto jak wiadomo nie każda forma propagandy opiera się na zabiegach manipulatorskich.
Stereotyp jest najbardziej funkcjonalnym środkiem manipulowania w mass mediach. Będący "gotową formą myślenia" stereotyp jest konstruowany i rozprzestrzenia się dzięki dwom towarzyszącym mu okolicznościom: tendencji psychiki człowieka do dokonywania uogólnień oraz stałej niechęci do poddawania stereotypów czynności sprawdzania.
Dlatego stereotypy funkcjonują poza kontrolą ze strony człowieka i stają się w manipulacji elementem wysoce dogodnym i w dużej mierze decydującym o jej skuteczności. Z tej racji są bodaj jedynym środkiem przenoszenia informacji o innych, któremu wprost przypisuje się funkcje manipulacyjne.
Opinia ta opiera się na dwóch właściwościach stereotypów: na nieuchronności ich istnienia oraz na zmienności kształtowanej różnorakimi uwarunkowaniami. (...)

Strona redakcyjna

Redaktor serii: ks. Ireneusz Skubiś
Redaktor tomu: Karol Klauza
Redakcja techniczna: Karol Klauza
Beata Stypułkowska

ISBN 83-86076-44-5

Copyright by
Tygodnik Katolicki "Niedziela"
Częstochowa, 1997

Częstochowa, 1997.
Wydanie II -poszerzone

Druk i oprawa:
Częstochowskie Zakłady Graficzne
Al. Najświętszej Maryi Panny 52, Częstochowa