Franciszek i św. Klara z Asyżu

Pisma Św.Franciszka i Klary z Asyżu

Kategoria

naukowe

Wydawnictwo M

Cena 31.50 zł

ISBN 83-7221-295-3
570 stron
format 170x240 mm
oprawa twarda
Warszawa 2002 r.
nr kat. Rhema 05299

Towar lub tytuł już niedostępny

Notka

Z radością oddajemy do rąk Czytelników pierwsze w historii wydanie wszystkich zachowanych i uznanych przez współczesną krytykę naukową za autentyczne pism św. Franciszka i św. Klary.
Idea wydania zrodziła się dzięki wcześniejszym kontaktom o. Thaddee Matury z Centrum Franciszkańskim dla Europy Wschodniej i Azji Północnej w Warszawie.
O. Matura ceniony w świecie znawca zagadnień z duchowości franciszkańskiej jest autorem części wprowadzeń zamieszczonych w mniejszej publikacji. On również zasugerował dokonanie drobnych poprawek w polskim tłumaczeniu pism św. Franciszka i św. Klary.
Podejmujemy się edycji dwujęzycznej głównie dlatego, że prawie wszystkie znane nam teksty obojga świętych powstały w łacinie i w tymże języku były przez wieki przekazywane w rękopisach, a potem i drukiem. Św. Franciszek, chociaż -jak sam mówił o sobie - był "człowiekiem prostym i niewykształconym", jednak znał łacinę na tyle, by ją rozumieć i wyrażać w niej na piśmie swoje myśli. Świadczą o tym dwa zachowane do dziś jego autografy.
Otrzymując jego pisma w oryginalnej postaci, polski Czytelnik ma szansę głębiej i owocniej poznać mądrość i bogactwo duchowości św. Franciszka.

Spis treści

OD WYDAWCY

WYKAZ SKRÓTÓW
Księgi Pisma świętego w języku łacińskim (za Fontes Franciscani)
Księgi Pisma świętego w języku polskim (za Biblią Tysiąclecia)
Pisma św. Franciszka
Pisma św. Klary
Źródła franciszkańskie
Czasopisma i serie wydawnicze

TABLICA CHRONOLOGICZNA

PISMA ŚW. FRANCISZKA Z ASYŻU

WPROWADZENIE
Część pierwsza:
PISMA ŚW. FRANCISZKA W UJĘCIU HISTORYCZNYM I KRYTYCZNYM
Część druga:
WIZJA WYŁANIAJĄCA SIĘ Z PISM ŚW. FRANCISZKA
Część trzecia:
PODZIAŁ I OGÓLNE PRZEDSTAWIENIE PISM ŚW. FRANCISZKA

Tekst łaciński i polski pism św. Franciszka

I. NAPOMNIENIA
Napomnienia
Prawdziwa i doskonała radość

II. REGUŁY
Reguła niezatwierdzona
Reguła zatwierdzona
Fragmenty innej Reguły niezatwierdzonej
Reguła dla pustelni
Testament

Wstęp

OD WYDAWCY

Z szacunkiem i religijną czcią odnosimy się do relikwii naszych świętych, czy to będą szczątki ich ciał, czy jakieś przedmioty ściśle z nimi związane. Starannie je przechowujemy, umieszczając w godnych miejscach i drogocennych relikwiarzach. Z wiarą całujemy je, nosimy w procesji, przyjmujemy udzielane nam nimi błogosławieństwo. I słusznie. Relikwie bowiem przybliżają nam i jakby uobecniają osobę danego świętego, który, będąc blisko Boga, oręduje za nami i wyprasza nam potrzebne łaski.
Ale jeśli takie uszanowanie okazujemy materialnym szczątkom i pamiątkom po świętych, to o ileż droższymi powinny być dla nas relikwie ich serca i umysłu, czyli słowa, które wyszły z ich ust lub zostały skreślone ich ręką. Są one przecież odbiciem nadprzyrodzonej łaski Bożej, która ich napełniała, i godnej podziwu miłości, która od nich promieniowała. Z jakąż więc troską winno się je przechowywać i udostępniać wszystkim, aby mogły przynosić błogie owoce świętości życia u tych, którzy będą je czytać i rozważać. Niepojęta jest siła w słowach świętych - mówi XVII-wieczny historyk franciszkański i pierwszy wydawca drukiem pism św. Franciszka, Łukasz Wadding. Ta ich siła, jak uważa wielki św. Augustyn, pochodzi stąd, że nie są one owocem tylko ludzkiego umysłu, lecz powstały z natchnienia ducha Bożego.
Takimi cennymi relikwiami są zamieszczone w niniejszym tomie pisma dwojga świętych Asyżan: Franciszka i Klary. Powstały one przede wszystkim pod wpływem nieustannego czytania, słuchania i rozważania słowa Bożego. Dlatego tak są nim przetkane i na wskroś przeniknięte. To one najlepiej przedstawiają ich ideał życia ewangelicznego, który wciąż pociąga rzesze naśladowców na całym świecie, ich charyzmat, ich wizję Boga, człowieka i świata. Poprzez nie przemawiają do nas bezpośrednio Franciszek i Klara. Na stronach tych pism otwierają się oni przed nami, jak kiedyś otwierali się przed swoimi duchowymi braćmi i siostrami. Dlatego są one niezbędnym źródłem do poznania ich prawdziwego oblicza i ich ducha.
Słusznie przeto w ostatnich dziesięcioleciach franciszkańskie rodziny zakonne - wsłuchując się również w wezwanie Soboru Watykańskiego II skierowane do instytutów życia konsekrowanego, aby dokonały odnowy wewnętrznej i powróciły do swych źródeł - skierowały szczególną uwagę na pisma swoich Założycieli. W 1968 r. zarząd Zakonu Braci Mniejszych podjął inicjatywę rozpoczęcia prac nad przygotowaniem nowego wydania krytycznego pism św. Franciszka. Została wówczas ustanowiona czteroosobowa komisja naukowa pod przewodnictwem o. Kajetana Essera. Rezultatem jej działalności było najpierw zebranie i przeprowadzenie analizy wszystkich zachowanych manuskryptów z tekstami św. Franciszka. Wyniki tychże poszukiwań i badań opublikowano w pierwszym tomie prolegomenów: La tradition manuscrite des opuscules du Saint-Francois d'Assise, Rome 1971. Potem ukazał się cały szereg studiów poświęconych poszczególnym pismom św. Franciszka, zwłaszcza autorstwa o. Essera, który swoje badania nad nimi rozpoczął już ponad trzydzieści lat wcześniej. I on sfinalizował prace nad całością ich wydania krytycznego. To jego opus vitae ujrzało światło dzienne w roku jubileuszowym 750-lecia śmierci św. Franciszka: K. Esser OFM, Die Opuscula des hl. Franziskus von Assisi. Neue textkritische Edition, Grottaferrata 1976, ss. XX+485. Dwa lata później została opublikowana editio minor tegoż dzieła: Opuscula Sancti Patris Francisci Assisiensis, denuo edidit iuxta codices mss. C.Esser, Grottaferrata 1978, ss.434.
Równolegle, chociaż na mniejszą skalę, trwały też badania nad pismami św. Klary.
Z radością oddajemy do rąk Czytelników pierwsze w historii wydanie łacińsko-polskie wszystkich zachowanych i przez współczesną krytykę naukową uznanych za autentyczne pism św. Franciszka i św. Klary. Idea ich publikacji w takiej formie zrodziła się z okazji przypadającego w 2001 r. ćwierćwiecza ostatniego wydania krytycznego pism św. Franciszka, opracowanego przez o. K. Essera. Ale idea ta mogła w ogóle powstać dzięki wcześniejszym kontaktom o. Thaddee Matury z Centrum Franciszkańskim dla Europy Wschodniej i Azji Północnej w Warszawie. O. Matura kilkakrotnie wygłosił referaty na sympozjach organizowanych przez Centrum. Wydawnictwo "M" w Krakowie wydało w języku polskim cztery książki o. Matury (w tym dwie z inicjatywy i przy współpracy Centrum), na temat Świętego z Asyżu, jego pism i duchowości franciszkańskiej: Św. Franciszek z Asyżu na nowo odczytany, Kraków 2000; Duchowość św. Franciszka z Asyżu a nasze problemy współczesne, Kraków 2000. Autor osobiście prezentował obydwie pozycje w Centrum.
O. Matura, ceniony na świecie znawca tych zagadnień, jest także autorem części wprowadzeń zamieszczonych w niniejszej publikacji. On również zasugerował dokonanie drobnych poprawek do polskiego tłumaczenia pism św. Franciszka i św. Klary. Niech ta publikacja będzie wyrazem uznania i wdzięczności dla śp. o. Essera, niestrudzonego badacza i wydawcy pism Poverella, z okazji 24. rocznicy jego śmierci oraz dla o. Matury obchodzącego 80-lecie swoich urodzin.
Teksty łacińskie pism św. Franciszka i św. Klary zaczerpnięto z Fontes Franciscani, a cura di Enrico Menesto e Stefano Brufani... Edizioni Porziuncola, Assisi 1995, 21-245 i 2261-2324. Gdy chodzi o pisma św. Franciszka, jest to ten sam tekst, co w wydaniu krytycznym o. Essera, lecz nieco udoskonalony w oparciu o najnowsze badania naukowe w tej dziedzinie. W całości lub tylko w pewnych fragmentach niektórych utworów jest trochę inna numeracja wersetów (Reguła zatwierdzona, Ostatnia wola napisana dla św. Klary, Prawdziwa i doskonała radość, Oficjum o Męce Pańskiej). Zostały podane dwie wersje Listu do brata Leona: z wydania o. Essera i ta, którą ustalił Bartoli Langeli na podstawie przeprowadzonej niedawno nowoczesną metodą analizy i lektury rękopisu. Trzeba też zaznaczyć, że w naszym wydaniu pomijamy całkowicie aparat krytyczny (wykaz wariantów) przy tekście każdego z pism.
Dlaczego pisma św. Franciszka i św. Klary wydajemy także w wersji łacińskiej? Głównie dlatego, że prawie wszystkie zostały one napisane w tym języku. W tymże języku również były przez wieki przekazywane w rękopisach, a potem i drukiem. Św. Franciszek, chociaż - jak sam mówił o sobie - był "człowiekiem prostym i niewykształconym", jednak znał łacinę na tyle, że ją rozumiał i nawet potrafił wyrażać w niej na piśmie swoje myśli, o czym świadczą dwa zachowane do dziś jego autografy. W języku łacińskim też modlił się, zwłaszcza tekstami liturgicznymi czy Pisma świętego. Św. Klara z kolei, należąc do patrycjatu asyskiego, była osobą wykształconą i znała łacinę dużo lepiej niż św. Franciszek. Ponadto język łaciński pozostawał przez długie wieki i jest nadal językiem oficjalnym Kościoła rzymskokatolickiego, któremu św. Franciszek pragnął, z miłości, być zawsze synowsko oddany i podległy. Język łaciński łączy więc nas ze źródłami naszej wiary oraz pozwala głębiej wniknąć w ducha oraz lepiej poznać sposób myślenia i wyrażania się Serafickiego Patriarchy i Matki Klary, naprawdę biblijny i inspirowany słowem Bożym.(...)

Fragment tekstu

(...)

EPISTOLA AD POPULORUM RECTORES

1 Universis potestatibus et consulibus, iudicibus atque rectoribus ubique terrarum et omnibus aliis, ad quos litterae istae pervenerint, frater Franciscus, vester in Domino Deo servus parvulus ac despectus, salutem et pacem omnibus vobis optans.
2 Considerate et videte, quoniam dies mortis appropinquat. 3 Rogo ergo vos cum reverentia, sicut possum, ne propter curas et sollicitudines huius saeculi, quas habetis, Dominum oblivioni tradatis et a mandatis eius declinetis, quia omnes illi, qui eum oblivioni tradunt et a mandatis eius declinant, maledicti sunt et ab eo oblivioni tradentur. 4. Et, cum venerit dies mortis, omnia, quae putabant habere, auferentur ab eis. 5.Et, quanto sapientiores et potentiores fuerint in hoc saeculo, tanto maiora tormenta sustinebunt in inferno.
6 Unde firmiter consulo vobis, dominis meis, ut omni cura et sollicitudine posthabitis et sanctissimum corpus et sanctissimum sanguinem Domini nostri }esu Christi in eius sancta commemoratione benigne recipiatis. 7 Et tantum honorem in populo vobis commisso Domino conferatis, ut quolibet sero annuntietur per nuntium vel per aliud signum, quo omnipotenti Domino Deo ab universo populo laudes et gratiae referantur. Et, si hoc non feceritis, sciatis vos debere coram Domino Deo vestro Jesu Christo in die iudicii reddere rationem.
Hoc scriptum qui apud se retinuerint et observaverint illud, a Domino Deo se noverint benedictos.

LIST DO RZĄDCÓW NARODÓW

1 Wszystkim zwierzchnikom i radnym, sędziom i rządcom na całym świecie, i wszystkim innym, do których dojdzie ten list, brat Franciszek, sługa wasz w Panu Bogu najmniejszy i godny pogardy, przesyła wam wszystkim pozdrowienie i życzy pokoju.
2 Zastanówcie się i zobaczcie, ponieważ zbliża się dzień śmierci.3.Proszę więc was z uszanowaniem, na jakie mnie stać, abyście z powodu trosk i kłopotów tego świata, jakie macie, nie zapominali o Panu i nie odstępowali od Jego przykazań, bo ci wszyscy, którzy o Nim zapominają i odstępują od Jego przykazań są przeklęci (por. Ps 118,21) i Pan o nich zapomni (por. Ez 33,13). 4.A gdy nadejdzie dzień śmierci, zabiorą im wszystko, o czym sądzili, że mają (por. Łk 8,18).5. I o ile mądrzejsi i możniejsi byli na tym świecie, o tyle większe męki będą cierpieli w piekle (por. Mdr 6,7).
6. Stąd usilnie radzę wam, moim panom, abyście odsunęli od siebie wszystkie troski i zabiegi i przyjmowali z uniżeniem Najświętsze Ciało i Najświętszą Krew Pana naszego Jezusa Chrystusa w Jego świętej pamiątce. 7 I tak wielką cześć dla Pana rozszerzajcie wśród ludu wam powierzonego, aby każdego wieczoru na glos herolda lub na inny znak cały lud oddawał chwałę i dziękczynienie Panu Bogu wszechmogącemu. 8 A jeśli tego nie będziecie czynić, wiedzcie, że w dniu sądu będziecie musieli zdać rachunek przed Panem Bogiem waszym, Jezusem Chrystusem (por. Mt 12,36).
Ci, którzy to pismo będą mieć przy sobie i będą je zachowywać, niech wiedzą, że Pan Bóg będzie im błogosławił.

(...)

Strona redakcyjna

Tekst łaciński i polski Pism św. Franciszka i św. Klary

Fontes Franciscani, a cura di Enrico Menesto e Stefano Brufani,
Edizioni Porziuncola, Assisi 1995.

Pisma św. Franciszka z Asyżu,
Ojcowie Kapucyni, Warszawa 1982.

Pisma św. Franciszka i św. Klary,
Ojcowie Kapucyni, Warszawa 1992.

Wprowadzenia i indeksy
Francois d'Assise, Ecrits..., Les Editions du Cerf, Paris 1997 (Sources Chretiennes N.285). Claire d'Assise, Ecrits..., Les Editions du Cerf, Paris 1997 (Sources Chretiennes N.325). Claire et Francois d'Assise, Ecrits..,, Les Editions du Cerf, Paris 1991 (Foi Vivante N.255).

Tłumaczenie wprowadzeń i indeksów: Martyna Kulikowska
Redaktor: Wacław Michalczyk OFM

Zespół redakcyjny: Aleksander Kowalski, Rufin Maryjka OFM, Zenon Styś OFM, Jadwiga Wojas

Łamanie: Joanna Łazarów

Projekt okładki: Jadwiga Kalinowska FMM

Na okładce:
Reprodukcja znaku TAU z końcowymi słowami błogosławieństwa św. Franciszka dla Brata Leona. Oryginał przechowywany w Sacro Convento w Asyżu.

Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo "M", Kraków 2002 r.
Teksty św. Franciszka i św. Klary

Copyright for the Polish translation by
Warszawska Prowincja Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów, Warszawa 1992 r.

Imprimi potest
O. Marek Wach OFM, Prowincjał
L. dz. 118/06/02, 8 czerwca 2002

ISBN 83-7221-295-3

Wydawnictwo "M"
ul. Zamkowa 4/4 30-301 Kraków
tel./fax (012) 269-34-62, 269-32-74, 269-32-77
http: www.wydm.pl, e-mail: wydm@wydm.pl

Franciszkańskie Centrum dla Europy Wschodniej i Azji Północnej
ul. Modzelewskiego 98a, 02-679 Warszawa
tel. (022) 844-02-43, fax (022) 844-02-45