Notka
(...)
Nieprzemyślany i żywiołowy kontakt z mediami uzależnia jednostkę od nich i prowadzi do szkodliwej uległości wobec nie przebierającej w środkach propagandy i hałaśliwej reklamy, a także w stosunku do tych działań, które zniekształcają obraz świata, człowieka i wartości podstawowych.
Książka jest próbą odpowiedzi na formułowany powszechnie postulat, aby przede wszystkim pedagogika stała się podstawą w przygotowaniu dzieci, młodzieży i dorosłych do odbioru mediów oraz do twórczego udziału w kulturze masowej.(...)
Spis treści
WSTĘP
Rozdział I
PRZEDMIOT I ZADANIA PEDAGOGIKI MASS MEDIÓW
§ 1. Podstawowa terminologia
§ 2. Przedmiot pedagogiki mass mediów
§ 3. Zadania pedagogiki mass mediów
Rozdział II
STRUKTURA I FUNKCJONOWANIE MASS MEDIÓW
§ 1. Pojęcie i klasyfikacja mass mediów
§ 2. Podstawowe funkcje mass mediów
§ 3. Mass media a kultura masowa
Rozdział III
PEDAGOGICZNY WYMIAR MASS MEDIÓW
§ 1. Pedagogia prasy
§ 2. Pedagogia filmu
§ 3. Pedagogia radia
§ 4. Pedagogia telewizji
Rozdział IV
PODSTAWY WYCHOWANIA DO MASS MEDIÓW
§ 1. Pojęcie i klasyfikacja wychowania do mass mediów
§ 2. Cele, środki i metody wychowania do mass mediów
§ 3. Środowiskowy charakter wychowania do mass mediów
§ 4. Poprawność i błąd w wychowaniu do mass mediów
Rozdział V
WYCHOWANIE I PROPAGANDA
§ 1. Wychowanie w obliczu zagrożeń
§ 2. Mechanizmy propagandy
§ 3. Propaganda antynomią wychowania
Rozdział VI
MASS MEDIA I OSOBOWOŚĆ
§ 1. Wpływ mass mediów na osobowość
§ 2. Skuteczność wpływu mass mediów i jej uwarunkowania
§ 3. Mass media w procesie komunikowania
Rozdział VII
FUNKCJA POSTAW W WYCHOWANIU DO MASS MEDIÓW
§ 1. Rola postaw w wychowaniu
§ 2. Mass media i postawy pozytywne
§ 3. Mass media i postawy negatywne
§ 4. Kształtowanie postaw w wychowaniu do mass mediów
Rozdział VIII
LOGOSFERA W WYCHOWANIU DO MASS MEDIÓW
§ 1. Dominacja obrazu i marginalizacja słowa
§ 2. Logosfera jako środowisko słowa
§ 3. Pedagogiczny wymiar logosfery
Wstęp
(...)
Mass media stały się wielkim i tajemniczym światem człowieka. Są już trwałym składnikiem kultury i poszukiwanym "artykułem pierwszej potrzeby". Ten niezwykle wpływowy "świat" przeżywa obecnie swój żywiołowy rozwój. Gdy poznaje się bliżej "szok" wywołany zaborczym "imperializmem" mass mediów, wtedy ujawniają się siła, zasięg i skutki ich wielorakiego wpływu. Są one tak głęboko obecne w życiu publicznym, że dziś przypisuje się im pozycję "pierwszej władzy" - dezaktualizując tym samym niedawną opinię, która upatrywała w nich "czwartą władzę" - a więc najważniejszą po trójwładzy państwa demokratycznego.
W swoim rozległym funkcjonowaniu media są albo nośnikiem różnorakiego dobra, kierowanego do jednostki i społeczeństwa, albo też stają się czynnikiem upowszechniającym zło. Tę dwuaspektowość mass mediów podkreśla zwięźle watykańska Instrukcja Aetatis novae: "Środki przekazu potrafią zarówno umacniać, jak i niszczyć tradycyjne wartości w sferze religii, kultury i rodziny" (AN, nr 4). Stanowią więc problem moralny w życiu osobistym i społecznym człowieka naszych czasów, co sprawia, że stają się także wyzwaniem dla edukacji na wszystkich jej szczeblach.
Należy podkreślić, że media nie tylko odtwarzają istniejącą rzeczywistość, lecz również potrafią ją dowolnie kreować. Widać to przede wszystkim na obszarze tworzenia mitów społecznych.
(...)
Fragment tekstu
(...)
§ 2. Skuteczność wpływu mass mediów i jej uwarunkowania
Właściwością mass mediów, która w szczególnym stopniu interesuje nauki o wychowaniu oraz pedagogów-praktyków, jest skuteczność ich wpływu na odbiorców. Po stronie odbiorcy istnieją liczne i złożone procesy ulegania temu wpływowi. Nie wszystkie z nich zostały przez badaczy (socjologów, psychologów społecznych itp.) rozpoznane i opisane jednoznacznie. Mówi się np. że skuteczność wpływu mass mediów na człowieka należy rozpatrywać w kontekście jego stałej skłonności do reagowania na bodźce (płynące ze strony środowiska społecznego) w sposób automatyczny, uproszczony i bezrefleksyjny . Z tym zagadnieniem wiąże się z kolei funkcjonowanie w psychice człowieka takich mechanizmów, jak zdolność do selekcji czy specyficzny filtr informacyjny.
Dziś już nikt nie kwestionuje daleko idącego wpływu mass mediów na jednostkę i społeczeństwo. Podkreślają ten wpływ zarówno teoretycy, jak i profesjonaliści, którzy pracują w mediach.
Zrozumiała zatem staje się refleksja, która prowadzi do pytania o rozmiary skuteczności wpływu mass mediów na osobowość człowieka. Odpowiedź na to pytanie wykazuje walor pedagogiczny. Wszak zmiany zachodzące w obrębie osobowości, spowodowane oddziaływaniem mass mediów są zjawiskiem zachodzącym w płaszczyźnie wychowania.
Przyjmuje się powszechnie cztery kierunki zmian w osobowości jednostki pod wpływem mass mediów:
1) niektóre z dotychczasowych postaw i opinii przestaj ą istnieć,
2) utworzenie się nowych zupełnie postaw i opinii,
3) wzmocnienie istniejących już postaw i ugruntowanie opinii,
4) osłabienie dotychczasowych postaw i podważenie opinii.
Poglądy na temat skuteczności mass mediów mają już swoją długą historię. Liczne z nich utraciły aktualność i tchną anachronizmem. Wszystkie zaś można sprowadzić do czterech zasadniczych.
(...)
Strona redakcyjna
Projekt okładki
Mariola Dziomdziora
Redaktor Wydawnictwa
Maria Barbara Libiszowska
Copyright by Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie 2003
ISBN 83-87931-56-X
ARCHIDIECEZJALNE WYDAWNICTWO ŁÓDZKIE
90-458 Łódź, ul. ks. I. Skorupki 3, te!.fax (0-42) 636-04-81
http://www.archidiecezja.lodz.pl/wydawnictwo
e-mail: awf@archidiecezja.lodz.pl
Wydanie III uzupełnione
Druk:
INTERDRUK, 93-526 Łódź, ul. Rymanowska 4