Spis treści
I Wstęp
II Sanktuaria.Pielgrzymi
Niektóre omawiane w ksišżce ważniejsze daty z historii Polski i Kocioła w Polsce
III Sanktuaria o znaczeniu historycznym i zasięgu międzynarodowym
Gniezno, Sanktuarium w. Wojciecha
Kraków - Katedra Wawelska
więty Krzyż
Częstochowa - Jasna Góra, Sanktuarium Matki Boskiej Częstochowskiej,
Kraków - Łagiewniki
Kalwaria Zebrzydowska, Sanktuarium Matki Boskiej Kalwaryjskiej, kalwaria
Piekary lšskie, Sanktuarium M.B. Piekarskiej, Matki Sprawiedliwoci
i Miłoci Społecznej
Licheń, Sanktuarium Bolesnej Królowej Polski
Gietrzwałd -Polskie Lourdes", Sanktuarium M.B. Gietrzwałdzkiej, pa
tronki ziemi warmińskiej
Góra w. Anny, Sanktuarium w. Anny Samotrzeciej, kalwaria
więta Lipka, Sanktuarium Matki Boskiej więtolipskiej
Bardo lšskie, Sanktuarium Matki Bożej Strażniczki Wiary- Matki Bożej Płacz
Kodeń, Sanktuarium Matki Boskiej Kodeńskiej
Kalwaria Pacławska, Sanktuarium Matki Bożej Kalwaryjskiej, kalwaria
Tuchów, Sanktuarium Matki Boskiej Tucholskiej
Ludmierz, Sanktuarium M. B. Ludmierskiej - Królowej Podhala
Niepokalanów, Sanktuarium Maryjne i w. Maksymiliana Kolbego
IV Sanktuaria o zasięgu ponadregionalnym i regionalnym
Błotnica, Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia, Pani i Królowej Radomskiej
Borek Wielkopolski, Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia na Zdzieżu, Pani B
oreckiej
Chełm, Sanktuarium Matki Chełma i ziemi lubelskiej, Bogurodzicy unitów
Chełmno, Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej
Czerna, Sanktuarium Matki Boże) Szkaplerznej i w. Rafała Kalinowskiego
Dšbrówka Kocielna, Sanktuarium Matki Bożej Dšbrowieckiej
Gostyń, Sanktuarium Matki Bożej więtogórskiej Róży Duchownej
Górka Klasztorna, Sanktuarium Pani Góreckiej, Matki Pocieszenia
Janów Lubelski, Sanktuarium Łaskawej - Różańcowej Matki Boskiej Janowskiej
Krasnobród, Sanktuarium Matki Boskiej Krasnobrodzkiej, Pani Roztocza, kalwaria
Leżajsk, Sanktuarium Leżajskiej Matki Bożej Pocieszenia
Lubaczów, Sanktuarium Matki Boskiej Łaskawej
Markowice, Sanktuarium Markowickiej Pani Kujaw - Królowej Miłoci i Pokoju
Piaseczno, Sanktuarium Królowej Pomorza i Matki Jednoci
Płoki, Sanktuarium Matki Bożej Płockiej, Opiekunki Górników i Hutników
Rokitno, Sanktuarium Matki Bożej Rokitniańskiej, Cierpliwie Słuchajšcej
Różanystok, Sanktuarium Różanostockiej Wspomożycielki
Rychwałd, Sanktuarium Matki Bożej Rychwałdzkiej - patronki ziemi żywieckiej
Rywałd Królewski, Sanktuarium Pani Rywałdzkiej - Matki Cyganów
Sejny, Sanktuarium Matki Boskiej Sejneńskiej
Skrzatusz, Sanktuarium Matki Boskiej Skrzatuskiej
Stara Wie, Sanktuarium Matki Boskiej Starowiejskiej, Ozdoby Podgórza
Swarzewo, Sanktuarium Królowej Polskiego Morza
Wstęp
W roku 1000, za czasów panowania Bolesława Chrobrego, miało miejsce bardzo doniosłe wydarzenie - odbyła się pierwsza, wielka, chrześcijańska pielgrzymka na ziemiach polskich. Była to pielgrzymka do grobu św. Wojciecha, który 3 lata wcześniej zginął śmiercią męczeńską nawracając Prusów. Uczestniczyli w niej Bolesław Chrobry, Otto III - cesarz niemiecki - oraz wielu dostojników ówczesnego świata. Miała ona duże znaczenie religijne oraz polityczne. Utworzono wtedy strukturę biskupią w Polsce z metropolią w Gnieźnie i biskupstwami w Kołobrzegu, Wrocławiu, Krakowie. Obejmowała ona swym zasięgiem ówczesne Królestwo Polskie. Od tej pory św. Wojciech został uznany za patrona Polski, a do jego grobu pielgrzymowali królowie polscy oraz liczni wierni.
Drugim wielkim męczennikiem był św. Stanisław-biskup. Prawie od razu, od momentu jego śmierci w 1079 r. rozpoczęły się pielgrzymki do jego grobu w Krakowie. Podobnie jak św. Wojciech, został patronem Polski.
W pierwszych wiekach chrześcijaństwa na ziemiach polskich wierni pielgrzymowali głównie do grobów męczenników lub do pustelni zamieszkanych przez pustelników.
Najbardziej znanym sanktuarium, przed Jasną Górą, był Św. Krzyż. Kult rozwinął się w związku z przywiezieniem tu przez benedyktynów, prawdopodobnie w XI w., relikwi Świętego Krzyża.
Od XIV wieku coraz większą rolę zaczął odgrywać rozwój kultu maryjnego. Przejawiał się on między innymi wzrastającą liczbą sanktuariów i cudownych wizerunków Matki Bożej. Ogromną rolę odegrał klasztor na Jasnej Górze, ufundowany w 1382 roku. Już w XV wieku notowano tu pielgrzymki spoza granic Rzeczypospolitej.
Sanktuaria maryjne tworzono najczęściej wokół miejsc objawień Matki Bożej i cudownych wizerunków. Wprawdzie tylko jedno objawienie Najświętszej Marii Panny w Polsce - w Gietrzwałdzie - zostało uznane przez Kościół, to jednak i inne miejsca słynące przez wieki łaskami świadczą o szczególnej obecności tam Maryi.
Do najstarszych sanktuariów maryjnych na ziemiach polskich można zaliczyć między innymi: Górkę Klasztorną (XII w.), Bardo Śląskie, Lubawę, Łąki (obecnie Nowe Miasto Lubawskie), Wambierzyce (XIII w.), Borek Stary, Borek Wielkopolski, Górkę Duchowną, Krzeszów, Piaseczno, Starą Wieś (XIV w.), Ludźmierz, Piekary Śląskie, Sianowo, Sierpc, Skępe, Świętą Lipkę, Zamar-te (XV w.).
Dla prawosławnych, a później unitów - mieszkańców pierwszej Rzeczypospolitej - podobną rolę, jak dla katolików Jasna Góra, odgrywał Pocza-jów (obecnie Ukraina)
Strona redakcyjna
Projekt okładki: Krzysztof Kajder
Opracowanie graficzne: Krzysztof Kajder
Zdjęcia:
Tomasz Merstallinger
Arch. Klasztoru Jasnogórskiego - Matka Boska Częstochowska
Teodor Łątka - Matka Boska Tuchowska
Ryszard Rzepecki - Kraków-Lagiewniki
PAP - Gniezno Opracowanie rozdz. "15. Tuchów"
O. Jakub Zieliński CSsR O. Ryszard Marcinek CSsR
Zdjęcia na okładce:
1. strona: Kalwaria Zebrzydowska
4. strona: Madonna Łokietkowa (Wiślica)
ISBN 83-87791-26-X ISBN 83-7323-191-9
Copyright Wydawnictwo Kubajak 2004
32-065 Krzeszowice, ul. Krakowska 31
fax (0-12) 282 10 86, tel. 282 62 65
e-mail: kubajak@kubajak.pl
Koedycja Colonel, Kraków