Notka
Niniejsza praca opisuje ruchy pustelnicze od czasów przedchrześcijańskich do VI wieku. Autor przybliża Czytelnikowi podstawowe pojęcia związane z życiem pustelniczym, przede wszystkim samo pragnienie samotności obecne w ludziach wszystkich czasów, rejonów geograficznych i religii. Nawiązuje do obrazów pustyni, które znajdujemy w księgach biblijnych, a nawiązujących do wielkich wydarzeń w dziejach zbawienia.
Życie pustelnicze nie jest właściwe tylko chrześcijaństwu, gdyż nie wynika bezpośrednio w Objawienia. Praktykowane było już w okresie przedchrześcijańskim. Obecne na kartach Nowego Testamentu, było bardzo popularne w okresie chrześcijańskiej starożytności, co doprowadziło do powstania monastycyzmu eremickiego w Egipcie, Palestynie, Syrii, Mezopotamii, Persji, Armenii i Azji Mniejszej, zakorzeniając się także w chrześcijańskiej Europie.
Spis treści
Wstęp
I. Wołanie pustyni
1. Pragnienie samotności
2. Doświadczenie pustyni
3. Świadectwo pustyni
4. Człowiek na pustyni
5. Źródło życia na pustyni
Dziedzictwo Ojców Pustyni w świecie współczesnym
II. Pustynia w Biblii
1. Obraz pustyni w Starym Testamencie
Pustynia miejscem ucieczki i opieki Bożej
Pustynia w życiu postaci Starego Testamentu
2. Obraz pustyni w Nowym Testamencie
Pustynia jako obraz zesłania i kary Bożej
Pustynia jako miejsce ucieczki i spotkania z Bogiem
Pustynia jako miejsce próby i troski Bożej
Groza i piękno pustyni w Biblii
III. "Z wysoka wschodzące słońce nas nawiedzi" (Łk 1,78)
1. Problem orientacji kaplic i kościołów na osi wschód-zachód
IV. Poprzednicy pustelników chrześcijańskich
1. Kwestia ascezy w religiach niechrześcijańskich
Asceza w religiach pogańskich
Asceza w jahwizmie i judaizmie
2. Wspólnoty pustelnicze w judaizmie
Geneza i podłoże religijne
Pustynia Esseńczyków
Pustynia Qumrańczyków
Pustynia Terapeutów
Cechy charakterystyczne monastycyzmu w judaizmie
V. Życie pustelnicze w Nowym Testamencie
1. Pustynia Jana - syna Zachariasza
2. Pustynia Jezusa i Jego uczniów
3. Wspólnota Jerozolimska
4. Rady ewangeliczne a monastycyzm
VI. Pierwsi pustelnicy chrześcijańscy
1. Problem ascezy w okresie nowotestamentalnym. O początkach monastycyzmu
Asceza w starożytności chrześcijańskiej
Asceza pierwszych mnichów
Celibat w starożytnym monastycyzmie
2. Twórcy i organizatorzy życia pustelniczego
Antoni Wielki - eremita i opat
Paweł z Teb - pierwszy anachoreta
Pachomiusz z Latopolis - twórca monastycyzmu pustelniczego
Hieronim ze Strydonu - mnich, uczony i inicjator monastycyzmu zachodniego
Jan Kasjan - historyk eremityzmu egipskiego i inicjator cenobityzmu europejskiego
Palladiusz - mnich, historyk eremitów Palestyny i Egiptu
Bazyli z Cezarei Kapadockiej - ojciec monastycyzmu wschodniego
Benedykt z Nursji - ojciec monastycyzmu zachodniego
3. Życie eucharystyczne w starożytnym monastycyzmie
4. Życie modlitwy w starożytnym monastycyzmie
5. Agapetki i życie ascetyczne
VII. Życie pustelnicze w Egipcie i Palestynie
1. Kościół w Egipcie II-V wieku
2. Egipcjanie i egipska wieś II-V wieku
3. Zjawisko pustyni
4. Pustynie w Egipcie
5. Ruchy pustelnicze w Egipcie
6. Budownictwo eremickie w Dolnym Egipcie
Budynki sakralne
6. Budownictwo eremickie w Dolnym Egipcie
Budynki mieszkalne
Zabudowania gospodarcze i mury obwodowe
Materiały budowlane
7. Duchowość Ojców Pustyni
8. Modlitwa Jezusa u Ojców Pustyni
9. Ojcowie Pustyni i kierownictwo duchowe
10. Cenobityzm pustelniczy w Górnym Egipcie
Monastery pachomiańskie
Duchowość pachomiańska
11. Ruchy pustelnicze w Palestynie
12. Duchowe dziedzictwo pustelników
VIII. Życie pustelnicze w Syrii, Mezopotamii, Persji
1. Źródła i zjawisko monastycyzmu
2. Syria
3. Stylici
4. Mezopotamia
5. Persja
6. Armenia i Azja Mniejsza
7. Budownictwo monastyczne
IX. Pierwsi pustelnicy w Europie
1. Wpływ Świętego Atanazego
2. Pierwsi pustelnicy w Italii
3. Pierwsze wspólnoty pustelnicze w Galii
4. Życie pustelnicze w Kościołach celtyckich
5. Mnisi w Prowansji
6. Monaster Jana Kasjana w Marsylii
Zakończenie
Aneks
Bibliografia