Notka
WIĘKSZOŚĆ Z NAS, SŁYSZĄC SŁOWO ŤANIOŁť,
WYOBRAŻA SOBIE ZWIEWNĄ ISTOTĘ O LŚNIĄCYCH,
BIAŁYCH SKRZYDŁACH, NAJCZĘŚCIEJ JESZCZE
OTOCZONĄ AUREOLĄ. DO TAKIEGO OBRAZU
PRZYZWYCZAILI NAS DAWNI MALARZE.
TYMCZASEM WARTO WIEDZIEĆ,
ŻE SAMO POLSKIE SŁOWO ŤANIOŁť
POCHODZI OD ŁACIŃSKIEGO ŤANGELUSť,
TO ZAŚ JEST ZLATYNIZOWANĄ FORMĄ
GRECKIEGO ŤAGGELOSť,
A TO ZNACZY TYLE, CO POSŁANIEC,
CZASEM SŁUGA WYPRAWIONY
DO PRZYJACIELA CZY SĄSIADA,
CZASEM TAKŻE AMBASADOR KRÓLEWSKI.
OTÓŻ TAKI ŤAGGELOSť ODPOWIADA
HEBRAJSKIEMU ŤMALAKť,
KTÓRY MOŻE BYĆ ZARÓWNO ZWYKŁYM SŁUGĄ, PRZENOSZĄCYM WIADOMOŚĆ
DO NAJBLIŻSZEGO DOMU, JAK I POSŁAŃCEM PANA NAJWYŻSZEGO.
ANNA ŚWIDERKÓWNA FRAGMENT TEKSTU
Spis treści
Od redakcji
I. Pismo Święte
ANNA ŚWIDERKÓWNA
Anioł Jahwe
ROGER DE VAUX OP
O cherubinach i Arce Przymierza, o sfinksach-strażnikach i boskich tronach
w tradycji Starożytnego Wschodu
HENRYK SKOCZYLAS CSMA
Rola aniołów w Dziele Łukasza
HERBERT OLESCHKO
Angelologia Pawła Apostoła Narodów
KRZYSZTOF RAFAŁ PROKOP
O muzyce anielskiej w świetle ksiąg Pisma Świętego
Starego i Nowego Testamentu
II. Patrystyka
KS. TOMASZ STĘPIEŃ
Neoplatońska koncepcja emanacji a hierarchiczność społeczności
anielskiej
MARIA DZIELSKA
Porządek anielski w Hierarchii niebiańskiej
Pseudo-Dionizego Areopagity
HENRYK PIETRAS SJ
Aniołowie w teologii Ireneusza z Lyonu
na tle tradycji judeochrześcijańskiej
STANISŁAW LONGOSZ
Opiekuńcza funkcja Aniołów w nauce Ojców Kościoła (zarys problemu)
HERBERT OLESCHKO
Angelologia św. Augustyna: zagadnienia metafizyczne
MAŁGORZATA STANULA-BOROŃ
Zagadnienia etyczne w angelologii św. Augustyna
III. Dogmatyka - liturgia - hagiografia
ZDZISŁAW JÓZEF KIJAS OFMConv
Aniołowie w nauczaniu Kościoła
ALEKSANDER NAUMOW
Aniołowie w prawosławiu
STEFAN KOPEREK CR
Anioł w liturgii
KS. IRENEUSZ WERBIŃSKI
Aspekty anielskie w hagiografii
STANISŁAW OBIREK SJ
Anielski pragmatyzm św. Ignacego Loyoli
ANDRZEJ POTOCKI OP
Aniołowie dobrzy i źli w doświadczeniu społecznym
IV. Aniołowie w innych religiach i wierzeniach
ELŻBIETA WNUK-LISOWSKA
Anioły w zaratusztrianizmie
PAWEŁ ZDUN
Aniołowie w pismach z Qumran
HERBERT OLESCHKO
Aniołowie w apokryfach Starego i Nowego Testamentu
JERZY PROKOPIUK
Istoty anielskie czy demoniczne?
Uwagi wstępne w kwestii "istot pośredniczących"
w gnozie i w gnostycyzmie
Wstęp
U progu trzeciego millennium człowiekowi towarzyszą te same marzenia co przodkom. Od wieków sprawą jedną z najważniejszych pozostaje pragnienie zapewnienia bezpieczeństwa sobie i bliskim. Ponieważ świat współczesny, mimo wszelkich niekwestionowanych udogodnień cywilizacyjnych i technicznych, spełnia tę potrzebę połowicznie, gdyż ułatwiając i przedłużając życie, niesie coraz to inne choroby, konflikty rasowe i polityczne, bezrobocie, przestępczość, nierówność społeczną i inne zagrożenia, ludzie na różne sposoby szukają wsparcia i próbują wielorakich zabezpieczeń. Jedną z poważniejszych propozycji, bo ugruntowaną długoletnią tradycją oraz wyrażoną prawdami wiary wielu religii świata, są aniołowie.
Dla jednych rozważania o istnieniu i naturze dobrych duchów mogą wydać się obecnie zagadnieniem wyłącznie literackim lub historycznym. U schyłku XX wieku mało kto - twierdzą oni - przejmuje się dobrymi i złymi duchami, łącznie z ludźmi wierzącymi, a nawet niektórymi osobami duchownymi. Pozornie wydaje się, że świat funkcjonuje - lepiej lub gorzej - bez udziału białego i czarnego anielstwa, człowiek oduczył się wzywać w trudnych chwilach pomocy swego osobistego duchowego opiekuna. Nie znaczy to bynajmniej, że pomoc taka nie jest już potrzebna. Poszukiwana jest ona raczej w innych wymiarach życia i rzeczywistości. Właściwie to całe "theatrum angelorum" - powie umysł skończenie konkretny - można włożyć dziś między bajki. Mentalność współczesnego człowieka zanurzyła ostatniego diabła w formalinie, a anielskim skrzydłom - upchanym gdzieś po muzealnych szafach - rade są już tylko mole. Takie sceptyczne podejście nie jest wszakże w kwestii duchów niczym oryginalnym. Istnienie aniołów podważali już - na całe wieki przed współczesnymi miłośnikami monizmu materialistycznego - biblijni saduceusze.
Istnieje przecież i druga - także liczna - rzesza ludzka, dla której byty anielskie to nie tylko blade personifikacje czy alegorie idei dobra i zła, ale żywe, realne istoty obdarzone duchową mocą.(...)
Fragment tekstu
(...)
3. Kościół powszechny oraz Kościoły patrykularne mają swych opiekuńczych aniołów.
Już z góry można było przewidzieć, że jeśli w starożytności chrześcijańskiej istniało przeświadczenie o istnieniu aniołów opiekuńczych poszczególnych państw i narodów, to tym bardziej musiano wierzyć, że takich opiekunów ma Kościół powszechny i Kościoły partykularne. Podstawą do tego rodzaju wiary były i w tym wypadku przede wszystkim pewne teksty biblijne: najpierw z Księgi Daniela (Dn 10, 12-21; 12, 1), gdzie jest mowa o Michale archaniele, opiekunie synagogi, który, gdy potem jej miejsce zajął Kościół, pozostał jego opiekunem; a następnie często przytaczane wypowiedzi Apokalipsy, gdzie jest mowa o listach skierowanych do aniołów siedmiu konkretnych Kościołów partykularnych:
są to aniołowie siedmiu Kościołów (1, 20). ...Aniołowi Kościoła w Efezie napisz (2, 1) ...Aniołowi Kościoła w Smyrnie napisz (2, 8) ...Aniołowi Kościoła w Perga-monie napisz (2,12) ...Aniołowi Kościoła w Tiatyrze napisz (2,18) ...Aniołowi Kościoła w Sardes napisz (3,1) ...Aniołowi Kościoła w Filadelfii napisz (3,7) ...Aniołowi Kościoła w Laodycei napisz (3,14)".
Zwłaszcza te ostatnie wypowiedzi Apokalipsy zadecydowały o wykrystalizowaniu się przekonania o istnieniu aniołów stróżów poszczególnych Kościołów, których zasługi i modlitwy zanosili oni przed tron Boga, względnie informowali Go o ich grzechach, a za swą opiekę byli przez Niego osądzani.
Pierwszym autorem wczesnochrześcijańskim, który wyraźnie i najczęściej uczył o opiekuńczych aniołach Kościołów, wypracowując pierwsze zręby nauki na ich temat, był i tym razem Orygenes:
Zgodnie z tym, co Jan pisze w Apokalipsie, na czele każdego Kościoła stoi anioł, który albo otrzymuje pochwały za dobre uczynki ludu, albo jest oskarżany za jego grzechy.(...)
Strona redakcyjna
Copyright Wydawnictwo WAM, 2002
Korekta Małgorzata Zając
Projekt okładki i strony tytułowej
Robert Guzik Studio BalogArt
Publikację zrealizowano przy udziale finansowym Miasta Kraków
ISBN 83-7318-019-2
Wydawnictwo WAM
ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków
tel. (012) 429 18 88, fax (012) 429 50 03
e-mail: wam@wydawnictwowam.pl
Dział handlowy:
tel. wew. 322, 348, 366, fax (012) 430 32 10
e-mail: handel@wydawnictwowam.pl
Zapraszamy do naszej KSIĘGARNI INTERNETOWEJ:
http://WydawnictwoWam.pl
Skład, druk i oprawa:
Drukarnia Wydawnictwa WAM
ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków