Notka
W dobie ożywionych dyskusji o ewolucji i kreacjonizmie, międzyreligijnego dialogu na temat Boga i jego relacji do świata, a wreszcie coraz mocniejszej presji ekologicznej dobrze jest odnaleźć jakiś punkt odniesienia i mądry przewodnik po całej tej tematyce, którą w skrócie można nazwać teologią stworzenia. Takim przewodnikiem, zarówno dla zawodowych teologów jak i amatorów pasjonujących się tematyką stworzenia jest właśnie książka Medarda Kehla.
MEDARD KEHL SJ (ur. 1942) jest profesorem dogmatyki w Wyższej Szkole Filozoficzno-Teologicznej św. Grzegorza we Frankfurcie nad Menem. Wybitny teolog, autor wielu publikacji, m.in. Wohin geht die Kirche? (Dokąd zmierza Kościół?) oraz Und was kommt nach dem Ende? (Koniec i co potem?).
Spis treści
WSTĘP
CZĘŚĆ 1: TERAŹNIEJSZOŚĆ. WIARA W STWORZENIE W ŻYCIU DZISIEJSZEGO CZŁOWIEKA
A. Liturgia Wigilii Paschalnej portalem objaśniającym wiarę w stworzenie
I. Centralna symbolika czasu. Liturgia w "przechodzeniu od nocy do dnia"
II. Rozwój w liturgicznym dramacie Wigilii Paschalnej
III. Wątki systematycznej refleksji nad stworzeniem
B. Credo - "wiara w Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi"
I. Krótkie porównanie obydwu (użwanych w liturgii) tekstów Credo
II. Przymioty Boga Stwórcy
C. Czwarta modlitwa eucharystyczna - owoc II Soboru Watykańskiego i jego teologii stworzenia
I. Główne wątki soborowej teologii stworzenia
II. Modlitewny wyraz wiary w stworzenie
D. Wiara w stworzenie w kontekście życia w świecie
I. Szukanie błogosławieństwa Bożego
II. Nawrót zainteresowania aniołami
CZĘŚĆ 2: BIBLIJNE ŹRODŁA WIARY W STWORZENIE
A. Stary Testament
I. Historyczna wiara w Jahwe a mitologia
II. Królowanie Boga na całej ziemi (Psalmy)
III. Jahwe, Stwórca świata i Zbawca Izraela (Deutero-Izajasz)
IV. Bóg, który chaos przemienia w dom dla istot żyjących (Rdz 1,1-,4a)
V. Stworzenie zranione przez grzech i śmierć (Rdz 2,4b-,24)
VI. Mądrość Stwórcy widoczna w stworzeniach (Księgi dydaktyczne)
B. Wiara w stworzenie w Nowym Testamencie
I. Stworzenie a królestwo Boże, bliskie w Jezusie
II. Odnowa stworzenia przez Jezusa Chrystusa
III. Jezus Chrystus, Pośrednik stworzenia
IV. Nadzieja dopełnienia stworzenia
CZĘŚĆ 3: TOŻAMOŚĆ W ZMIENNOŚCI - WIARA W STWORZENIE W OBLICZU WIELKICH WYZWAŃ HISTORYCZNYCH
A. Początki teologii chrześcijańskiej - Ireneusz z Lyonu
I. Historyczne wyzwanie: krytyka gnozy
II. Spuścizna grecka - świat jako kosmos
III. Chrześcijańska integracja - stworzenie jako część Bożej oikonomia
B. Recepcja późnego neoplatonizmu - Augustyn
I. Styl augustyńskiej teologii stworzenia
II. Wiara biblijna w kategoriach neoplatońskich
III. Formuła specyficznie chrześcijańska - stworzenie dziełem Boga Trójjedynego
C. Wiara w stworzenie a metafi zyka w złotym okresie scholastyki - Tomasz z Akwinu
I. Uwaga wstępna dotycząca metody scholastycznej
II. Program syntezy wiary i rozumu
III. Metafizyczne pojęcie Boga i stworzenia
IV. "Ład wszechświata" - teologiczna "formuła świata" - Tomasz z Akwinu
D. Romano Guardini wobec wyzwań myśli nowożytnej
I. Nowożytny profil katolicyzmu
II. Nowożytne motywy teologii stworzenia u Romana Guardiniego
CZĘŚĆ 4: OPRACOWANIE SYSTEMATYCZNE - REFLEKSJA NAD PODSTAWOWYMI PROBLEMAMI WIARY W STWORZENIE
A. "Krytyczny punkt" chrześcijańkiej wiary w stworzenie - Bóg nad światem, a jednocześnie w świecie
I. Bóg całowicie inny, ponieważ nie inny
II. Chrześcijańki pan-enteizm
III. Bóg Trójjedyny jako Stwórca świata
B. Działnie Boga w świecie
I. Wprowadzenie w problematykę
II. Trzy modele interpretacyjne
III. Test modlitwy błagalnej
C. Dobry Stwórca a cierpienia stworzeń - problem teodycyjny
I. Wprowadzenie w problematykę
II. Zaostrzenie problemu teodycyjnego w epoce nowożytnej
III. Przybliżanie się do odpowiedzi
D. Dobre stworzenie a moc grzechu - Doktryna grzechu pierworodnego (Michael Sievernich)
I. Wprowadzenie w problematykę
II. Grzech pierworodny, "niespokojny zwierz" historii
III. Dialektyczna sytuacja wolnośi - grzech pierworodny a łaska pierwotna
IV. Potencjał hermeneutyczny
CZĘŚĆ 5: KRYTERIUM DIALOGU - PYTANIA NIECHRZEŚCIJAN POD ADRESEM WIARY W STWORZENIE
A. Wiara w stworzenie a nauki przyrodnicze (Hans-Dieter Mutschler)
I. Czy nowożytne nauki przyrodnicze implikują ateizm?
II. Czy teologia i nauki przyrodnicze wzajemnie się wykluczają?
III. Możliwości przerzucenia pomostu
IV. Teologia natury
B. Wiara w stworzenie a naturalistyczna duchowość stworzenia
I. Prominentny świadek - Matthew Fox
II. Nowe sformułwanie starego opisu stworzenia świata
III. Dyskusja
C. Wiara w stworzenie a etyka ekologiczna
I. Konieczne wyjaśnienia terminologiczne
II. Wkład wiary w stworzenie do etyki ekologicznej - trzy główne stanowiska
D. Chrześcijańska i muzułmańska wiara w stworzenie
I. Znaczenie Koranu w islamie
II. Wspólne dla chrześcijan i muzułmanów treści wiary w stworzenie
III. Istotne różnice w wierze w stworzenie
Epilog. Krótka pareneza Ireneusza o stworzeniu
Bibliografia