ks. Joachim Waloszek (opr.)

Psallite Domino Sapienter. Typiczne melodie do mszy świętej

Do każdej przesyłki
dołączamy prezent!

Pozycja archiwalna.

Nie gwarantujemy, że zamówienie będzie mogło być zrealizowane.

Notka

Reforma liturgiczna Soboru Watykańskiego II, ze swym sztandarowym postulatem uaktywnienia uczestnictwa wiernych (participatio actuosa) i, w związku z tym, wprowadzenia języka narodowego do liturgii, w sposób oczywisty zrodziła zapotrzebowanie na nowy repertuar śpiewów, tworzonych na użytek odnowionej liturgii, którą sprawowano odtąd również, a z biegiem czasu nieomal wyłącznie, w języku ojczystym. Pionierami tej twórczości były głównie ośrodki odnowy liturgicznej we Francji, reprezentowane przez takich kompozytorów jak L. Deiss, J. Gelineau. Szeroką falą, czerpiąc ze wzorców francuskich, wylał się ten nurt nowej twórczości muzyczno-liturgicznej również w Kościele w Polsce. Jego protagonistami byli m.in.: A. Bączkowicz, ks. Z. Bernat, M. Machura, ks. M. Michalec, ks. K. Mrowieć, ks. K. Pasionek, ks. I. Pawlak, I. Pfeiffer, ks. Z. Piasecki, ks. R. Rak, F. Rączkowski, G. Skop, ks. J. Ścibor, ks. S. Ziemiański i inni. Cechy charakterystyczne tego nurtu to m.in. sięganie po teksty liturgiczne i biblijne, preferowanie form kantylacyjnych i naprzemiennych, nawiązywanie do tonalności modalnej i gregoriańskiej melodyki.
Dla potrzeb odnowionej liturgii w języku polskim powstawały więc w ostatnim pięćdziesięcioleciu liczne cykle ordinarium mszalnego, śpiewy litanijne i naprzemienne do tekstów biblijnych, hymny i inne śpiewy Liturgii Godzin. W tym nurcie nowej twórczości szczególnie obficie reprezentowana jest forma tzw. melodii typicznych, tworzonych do zmiennych tekstów śpiewów międzylekcyjnych, modlitwy wiernych, a także tekstów brewiarzowych. Z formą tą powiązane są także nowe tony recytacji psalmodycznej.
Już kilkakrotnie zbierano i krytycznie porządkowano ten bogaty i nieustannie "pęczniejący" repertuar melodii typicznych w śpiewniku Psallite Domino Sapienter. Wydaje się, że zdobył on uznanie w środowisku muzyków kościelnych, doczekał się już bowiem trzech wydań i licznych dodruków. W dwóch osobnych zeszytach wydano także akompaniament organowy do zawartych w śpiewniku melodii, autorstwa A. Bączkowicza i B. Stępnia. Ponieważ jednak od ostatniego wydania śpiewnika (2004 r.) upłynęło już trochę czasu, a repertuar melodii typicznych (zwłaszcza śpiewów międzylekcyjnych) zdążył się mocno poszerzyć, pojawiła się naturalna potrzeba nowej redakcji śpiewnika. Dodatkową ku temu okazją stało się nowe wydanie polskiego Lek-cjonarza mszalnego. Prac redakcyjnych podjął się pięcioosobowy zespół muzyków kościelnych z diecezji gliwickiej i opolskiej, konsultując swoje działania z szerokim gronem organistów również spoza obydwu naszych diecezji. Ze względu na bogactwo materiału źródłowego zdecydowano się wydać śpiewnik w dwóch zeszytach, rozpoczynając od części zawierającej melodie typiczne do śpiewów mszalnych kantora, psałterzysty i scholi. Kolejny zeszyt poświęcony będzie śpiewom Liturgii Godzin.
Celem nadrzędnym, jaki przyświecał redakcji, było nie tylko zebranie i krytyczna selekcja bogatego materiału melodii typicznych mszy, rozsianych po różnych śpiewnikach, chorałach, biuletynach liturgiczno-duszpasterskich albo też funkcjonujących w tradycji ustnej, ale także uporządkowanie i ujednolicenie tego materiału w aspekcie metrorytmicznym, wykonawczym i edytorskim (zob. poniżej: "Objaśnienia redaktorskie i wykonawcze"). W śpiewniku umieszczono również szereg nowych, dotąd nigdzie nie publikowanych melodii (zwłaszcza melodii psalmów responsoryjnych), mając m.in. na uwadze ewidentny brak melodii, które odpowiadałyby pewnym typom rozkładu akcentów w tekstach refrenów psalmodii responsoryjnej. Świadomie i konsekwentnie zdecydowano się nie umieszczać melodii, które de facto są kontra-fakturą kościelnych pieśni, choć w praktyce takie kontrafaktury są nierzadko stosowane. Wydaje się to jednak niepożądanym i na dłuższą metę szkodliwym zubożeniem form muzycznej ekspresji w liturgii.
Oddając czwartą już edycję śpiewnika Psallite Domino Sapienter do użytku muzyków kościelnych, organistów, kantorów, członków scholi liturgicznych, wypada wyrazić życzenie, aby przysłużył się on do pielęgnowania rzetelnego i pięknego śpiewu w naszych kościołach. Bo "qui bene cantat bis orat" - "Kto dobrze śpiewa, podwójnie się modli" (sw. Augustyn).
(Rh)