ks. Andrzej Michalik

Zrozumieć chrześcijaństwo.Istota chrześcijaństwa wg Josepha Ratzingera

Do każdej przesyłki
dołączamy prezent!

Pozycja archiwalna.

Nie gwarantujemy, że zamówienie będzie mogło być zrealizowane.

Notka

Autor w swojej rozprawie pyta o istotę chrześcijaństwa. Chce dowiedzieć się, co jest w chrześcijaństwie najważniejsze, co jest jego rdzeniem. Podjęta przez niego próba prowadzi czytelnika nie tylko w kierunku jednej, bardziej czy mniej precyzyjnej odpowiedzi na pytanie o istotę chrześcijaństwa, ale pozwala mu przede wszystkim zrozumieć chrześcijaństwo. Ten niezwykle złożony temat, w którym zawierają się nie tylko pewne treści wiary, czyli to, w co wierzymy w chrześcijaństwie, ale także życie wiarą, czyli praktyka chrześcijaństwa, przedstawia w trzech częściach.
W części pierwszej, noszącej tytuł: "Chrześcijaństwo określa się wobec świata", próbuje pokazać, jak chrześcijaństwo w konfrontacji ze światem, z jego religią i kulturą, zrozumiało i określiło swoją tożsamość. W części drugiej, zatytułowanej: "Określenie chrześcijaństwa", przedstawia istotne elementy opisujące składającą się na nie rzeczywistość. Wreszcie w części trzeciej, która nosi tytuł: "Spełnione chrześcijaństwo", pokazuje praktyczny wymiar chrześcijaństwa, czyli jego życiową weryfikację. Wszystko to w oparciu o dogłębną znajomość pism kard. Josepha Ratzingera.

Spis treści

Wstęp

Część I: Chrześcijaństwo określa się wobec świata

Rozdział I
Fundamentalne intuicje i decydujące wybory chrześcijaństwa
1. Bóg Biblii i Bóg filozofów
2. Bóg i świat
2.1. Stwórca i stworzenie
2.1.1. Wieczność i czas
2.1.2. Duch i materia
2.2. Chrześcijaństwo i świat
3. Wiara i rozum
Prawda i kult
Metafizyka i historia
4. Stary i Nowy Testament
5. Podsumowanie: Fundamentalne intuicje
i decydujące wybory chrześcijaństwa

Rozdział II
Chrześcijaństwo spotkaniem Boga z człowiekiem w Jezusie Chrystusie
1. Chrześcijaństwo religią wcielenia
2. Chrześcijaństwo religią spotkania
3. Chrześcijaństwo religią komunii w miłości
4. Podsumowanie: Chrześcijaństwo spotkaniem
Boga z człowiekiem w Jezusie Chrystusie


Część II: Określenie chrześcijaństwa

Rozdział I
Formalne podstawy chrześcijaństwa
1. Pismo Święte
2. Tradycja
3. Magisterium Kościoła
4. Podsumowanie: Formalne podstawy chrześcijaństwa
Rozdział II
Struktury chrześcijaństwa
1. Zasada jednostki
2. Zasada "dla"
3. Zasada anonimowości
4. Zasada nadmiaru
5. Zasada definitywności
6. Prymat tego, co otrzymane i zasada pozytywności
7. Podsumowanie: Struktury chrześcijaństwa

Rozdział III
Treść chrześcijaństwa
1. Wierzymy w Boga w Trójcy Świętej Jedynego
1.1. Co to znaczy wierzyć?
1.2. Chrześcijańska wiara w Trójcę Przenajświętszą
2. Wierzymy w Jezusa Chrystusa, Syna Bożego i naszego Pana
2.1. Co to znaczy, że Jezus Chrystus jest Synem Bożym?
2.2. Chrześcijańska wiara w Jezusa Chrystusa
- Ukrzyżowanego, Zmartwychwstałego i Przychodzącego
3. Wierzymy w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela
3.1. Co oznacza obecność i działanie Ducha Świętego?
3.2. Chrześcijańska wiara w dopełnienie dziejów
4. Podsumowanie: Treść chrześcijaństwa


Część III: Spełnione chrześcijaństwo

Rozdział I
Życie chrześcijańskie
1. Duchowość chrześcijańska
Naśladowanie Jezusa istotą duchowości chrześcijańskiej
Braterstwo chrześcijańskie
2. Liturgia, martyria i diakonia chrześcijańska
Chrześcijański kult
Chrześcijańskie świadectwo
Chrześcijańska służba
3. Moralność chrześcijańska
Sumienie chrześcijańskie
Chrześcijańska wolność
4. Podsumowanie: Życie chrześcijańskie

Rozdział II
Świętość chrześcijańska
1. Maryja - pierwsza chrześcijanka
2. Święci - starsi bracia w rodzinie Bożej
3. Podsumowanie: Świętość chrześcijańska

Zakończenie

Wykaz skrótów

Bibliografia

Zusammenfassung

Inhaltsverzeichnis

Fragment tekstu

Chrześcijaństwo przez wieki kształtowało świadomość kolejnych pokoleń ludzi. W jego świetle człowiek rozumiał otaczający go świat. W jego świetle znajdował też rozjaśnienie własnej tajemnicy - skąd przychodzi i dokąd zmierza, jaki jest cel i sens życia, dlaczego ból i cierpienie, i jak zaspokoić niezmienną tęsknotę za szczęściem i nieśmiertelnością. Chrześcijaństwo, odpowiadając na te fundamentalne pytania człowieka, wskazywało mu drogę. A człowiek znajdował w chrześcijaństwie oparcie i poczucie stabilizacji. W momentach napięć, przesileń czy kryzysów, których nie zabrakło w dziejach, podejmowano wysiłki jeszcze głębszego przemyślenia odpowiedzi podsuwanej przez chrześcijaństwo i jeszcze lepszego zrozumienia tajemnicy, którą w sobie niesie. Poprzez ten wysiłek głębszego poznania i przez wysiłek świętości życia człowiek na nowo osiągał spokój, odnajdywał sens i cieszył się poczuciem bezpieczeństwa.
Dzisiaj znów człowiek nie wie skąd przychodzi i dokąd zmierza, a chrześcijaństwo przestało być dla niego zrozumiałe. Zagubiły się istotne punkty odniesienia i zagubił się człowiek. Cywilizacja i mentalność techniczna każe współczesnemu człowiekowi ufać jedynie swoim własnym wytworom i żyć "jakby Bóg nie istniał". Techniczne i utylitarystyczne podejście do świata odsunęło na margines świat wyższych wartości. Liczy się doraźna korzyść i bezpośrednie przeżycie. W postępowaniu dominuje zasada: maksimum efektu, przy minimalnych kosztach własnych. Co przekłada się w sądach moralnych na etykę sytuacyjną. Człowiek pragnie stworzyć świat według własnej wizji. Kształt przyszłości wyznacza ekonomia i polityka. Z tymi sferami łączy się też oczekiwanie na wybawienie człowieka. Religia została po raz kolejny zredukowana do sfery prywatnej. A jej kształt w świadomości człowieka wyznaczają nierzadko prywatne oczekiwania i wybory.
Kryzys cywilizacji dotknął także samo chrześcijaństwo. Jesteśmy dzisiaj świadkami nie tylko masowego porzucania wiary przez chrześcijan i odchodzenia od Kościołów, ale także zataczającej coraz szersze kręgi obojętności religijnej tysięcy ochrzczonych. Obserwuje się dziś także znaczący wpływ zmian kulturowych na sposób przeżywania swej religii przez tych, którzy jeszcze uważają się za chrześcijan. Wielu z nich nie identyfikuje się już z oficjalną, to znaczy nauczaną przez Kościoły, moralnością chrześcijańską i głoszonymi przez Kościoły podstawowymi treściami wiary .
Wydaje się, że także dzisiaj, jak przed laty, gdy J. Ratzinger rozpoczynał wykłady, w których próbował pomóc człowiekowi zrozumieć na nowo sens wiary i wyłożyć jej treść, aktualne są słowa, od których rozpoczyna swoją książkę: "Mgła niepewności okrywa dziś bardziej niż kiedykolwiek pytanie o właściwą treść i sens wiary chrześcijańskiej" .
Chrześcijaństwo, które przez stulecia określało świadomość milionów ludzi, spotyka się dzisiaj z człowiekiem niepewnym swej wiary i swej tożsamości. Kryzysowi samorozumienia towarzyszą trudności - zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz - z aktualizacją swojego bycia chrześcijanami. I jak już wielokrotnie bywało w dziejach, tak kryzysowi wiary i życia, kryzysowi tożsamości - w obliczu intelektualnego i egzystencjalnego pluralizmu - zaradzić może tylko głębsze zanurzenie w to, co dla chrześcijanina istotne. Chrześcijaństwo powinno więc spróbować odnaleźć własny głos, by móc swoje przesłanie ukazać jako wspólny drogowskaz . "Tak jak św. Tomasz z Akwinu musiał na nowo przemyśleć chrześcijaństwo w jego spotkaniu z judaizmem, islamem i kulturą grecko-łacińską, by mu nadać kształt, tak jak później, u zarania nowożytności, trzeba je było ponownie przemyśleć - przy czym rozpadło się ono na dwa nurty: nurt reformacyjny oraz nurt oparty na fundamentach, jakie położył Sobór Trydencki, który na pięć wieków wyznaczył kształt Kościoła - tak współcześnie, w warunkach epokowego zwrotu, Kościół musi w pełni zachować tożsamość, a jednocześnie znaleźć w sobie siłę żywego organizmu, który pozwoli się mu na nowo wypowiedzieć i uobecnić" . Zadanie to dotyczy przede wszystkim teologii, która musi "spróbować uzyskać ogólną wizję prawdziwej istoty chrześcijaństwa, jego pozycji w historii religii i miejsca w ludzkiej egzystencji" . Aktualny staje się więc postulat esencjalizacji, czyli ukierunkowania na istotę, przez ukazanie trwałych i doniosłych elementów naszej wiary . Potrzebne jest to tym, którzy nie rozumieją, wątpią i odchodzą, ale w nie mniejszym stopniu potrzebne jest to także tym, którzy chcą lepiej rozumieć, by dojrzalej odpowiedzieć na swe chrześcijańskie powołanie.
Pojawia się więc pytanie: Co jest istotą chrześcijaństwa? Co jest prawdziwym centrum chrześcijaństwa, "centrum Ewangelii"? W pytaniu o to, co istotne, lub właściwe dla chrześcijaństwa nie chodzi o jakąś historyczną jego postać. Chodzi o to, co jest w nim centralne i normatywne, co może być kryterium dla historycznych jego form i postaci . Ale rzecz nie wydaje się tak prosta. Progresiści i konserwatyści spierają się o właściwe zrozumienie chrześcijaństwa, a także
o poprawne jego urzeczywistnianie w Kościołach. Mamy wręcz do czynienia
z kłótnią o to, co chrześcijańskie.
Wobec tego pytanie o istotę chrześcijaństwa musi być dziś postawione dużo bardziej pryncypialnie i radykalnie. Chodzi przecież o tożsamość chrześcijaństwa z samym sobą, z jego zadaniami, możliwościami w świecie, a wreszcie i przede wszystkim o jego rację bytu .