Beata K. Obsulewicz-Niewińska

"Nieobałamucona" wrażliwość. Pisarze okresu pozytywizmu o filantropii

Do każdej przesyłki
dołączamy prezent!

Pozycja archiwalna.

Nie gwarantujemy, że zamówienie będzie mogło być zrealizowane.

Notka

O czym jest ta książka? Jej treść można ująć w jednym zdaniu. Brzmiałoby ono mniej więcej tak: " Żebracy, kokoty, więźniowie, pozytywiści i Boże miłosierdzie". Lub tak: " Pozytywiści, nędze ludzkie, idee Boskie". Rozprawa traktuje zatem o szczególnym fenomenie wrażliwości twórców doby postyczniowej na skomplikowane zagadnienia społeczno-moralne związane z szeroko pojętą dobroczynnością. Druga połowa wieku XIX w związku z wieloma przemianami ekonomiczno-społecznymi, w warunkach polskich dodatkowo komplikowanymi polityczną niesuwerennością, domagała się nowego spojrzenia na podyktowane dotąd formy działań charytatywnych. Pilnej rewizji oczekiwał także sens podejmowania takich działań oraz motywacje, które skłaniały jednych ludzi do okazywania czynnej pomocy innym. Pozytywiści wiedzieli, o czym przekonują takie teksty, jak chociażby Miłosierdzie gminy, że może być dobroczynność pozbawiona miłosierdzia. Ta wiedza przynaglała ich do rozpoznania natury miłosierdzia jako cnoty ludzkiej i jako przymiotu Boga. Co odkryli, poszukując miar i wzorów miłosierdzia?
Książka próbuje ustalić, dlaczego działaniom charytatywnym przyznawali poczesne miejsce w swoich refleksjach publicystycznych, w nowelach i powieściach oraz dlaczego rezerwowali dla takich działań swój czas i siły osobiste. Materiału obserwacyjnego dostarczyły dzieła i biografie twórców dla drugiej połowy XIX wieku bardzo zasłużonych: Konopnickiej, Orzeszkowej, Sienkiewicza, Prusa, Świętochowskiego. Postaci więźniów, prostytutek, żebraków, adwokatów i sędziów, sióstr szarytek, magdalenek i filantropów indywidualnych, przez każdego z wyżej wskazanych twórców postrzegane nieco inaczej, obserwowane w sumie pozwalają udzielić odpowiedzi na pytanie, jaką rolę w budowaniu nowoczesnej polskiej państwowości przyznali pozytywiści wiedzy o strategiach pomocy społecznej. Pozwalają też na zarysowanie horyzontów pozytywistycznej wyobraźni miłosierdzia, w których realizuje się najpełniej dar ludzkiej godności.