Tadeusz Doktór

Nowe ruchy religijne i parareligijne w Polsce. Mały słownik

Do każdej przesyłki
dołączamy prezent!

Pozycja archiwalna.

Nie gwarantujemy, że zamówienie będzie mogło być zrealizowane.

Notka

Syntetyczne omówienie nowych ruchów religijnych i parareligijnych w Polsce. Całość uzupełnia: indeks, wykaz Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce, lista ośrodków informacyjnych o nowych ruchach religijnych i sektach w Polsce, tekst rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie ruchów kultowych w Europie.

Tadeusz Doktór
Urodzony w 1950 roku; jest psychologiem, absolwentem KUL, a obecnie adiunktem w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW.
Opublikował między innymi: Spotkania z astrologią (Iskry 1986), Dzieci Wodnika (Forum Humanum 1988), Ruchy kultowe w Polsce. Psychologiczna charakterystyka uczestników (UJ 1991), Orientalne techniki relaksu i medytacji (Iskry 1993), Pomiędzy medycyną a religią. Ruchy religijne i parareligijne w profilaktyce i terapii uzależnień (Pusty Obłok 1994).

Spis treści

Wstęp
Bibliografia
Wykaz skrótów

Nowe ruchy religijne i parareligijne
Agnihotra
Ajapa Yoga
Ananda Marga
Antrovis
Bractwo Zakonne Himawanti
Brahma Kumaris
Brama Yogi
Dzogczen
Eckankar
Garuda
Joga Sumoi
Karma Kagu
Karma Kamtzang
Komitet Pokoju Shri Chinmoya
Kościół Szatana
Kościół Zjednoczenia
Krija Joga
Medytacja Transcendentalna
Medytacyjne Stowarzyszenie Najwyższej Mistrzyni Czing Hai w Polsce
Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny
Misja Boskiego Światła
Misja Czajtanii
Niebo
Polskie Towarzystwo Holozoficzne
Realianie
Rebirthing
Rodzimy Kościół Polski
Rodzina
Ruch Rajneesha
Sadadża Joga
Scjentologia
Shri Vidya
Siddha Joga
Stowarzyszenie Satya Sai Baby
Stowarzyszenie Świadomości Duchowej Miłości
Sztuka Życia
Zen Bodhidharma
Zen Czogie
Zen Kandzeon
Zen Kannon
Zen Rinzai
Zrzeszenie Rodzimej Wiary
Indeks

Dodatek
Alfabetyczny wykaz Kościołów i związków wyznaniowych wpisanych do rejestru Kościołów i innych związków wyznaniowych
Lista ośrodków informacyjnych o nowych ruchach religijnych i sektach w Polsce
Głoszenie Chrystusa jako jedynego zbawiciela
Sekty i nowe ruchy religijne jako problem duszpasterski
Rezolucja w sprawie ruchów kultowych w Europie

Wstęp

Jesteśmy obecnie świadkami przemian polskiego krajobrazu religijnego. Jednym z jego elementów jest pojawienie się nowych ruchów religijnych i parareligijnych. Są to zarówno nowe ruchy religijne związane z odległymi (w czasie lub przestrzeni) tradycjami religijnymi (buddyzm. hinduizm, ruch neopogański jako próba rekonstrukcji religii słowiańskich), jak i ruchy reprezentujące konglomerat wielu starszych tradycji, często nie tylko religijnych, lecz niekiedy także naukowych czy paranaukowych (Scjentologia, Kościół Zjednoczenia). Właśnie te ruchy spoza obrębu tradycji chrześcijańskiej, o których na ogól niewiele wiemy, są przedmiotem niniejszego opracowania.

Jest to temat o tyle istotny, że ruchy te są ostatnio w naszym kraju przedmiotem publicznej debaty. Ożywienie ich aktywności w latach dziewięćdziesiątych zostało dostrzeżone przez media, tradycyjne Kościoły, niektóre instancje rządowe i parlament. Związane z nimi kontrowersje nic są oczywiście ani czymś szczególnie nowym, ani wyjątkowym, o czym można się przekonać porównując je do kontrowersji, jakie wywołały analogiczne zjawiska w innych krajach. Dopiero wtedy możemy zauważyć, że kontrowersje i konflikty wokół nowych ruchów religijnych nic są u nas tak gwałtowne jak w wielu innych krajach, a same ruchy tego rodzaju nic wydają się też u nas tak rozpowszechnione jak gdzie indziej, choćby ze względu na silę oddziaływania i żywotność dominującej tradycji religijnej.

Nie są też one zjawiskiem, które pojawiło się dopiero w latach dziewięćdziesiątych. Aktywność wielu spośród nich rozpoczęła się znacznie wcześniej i mimo pewnych ograniczeń administracyjnych, na jakie napotykała ich działalność (np. brak formalnej rejestracji), mogły one działać względnie swobodnie i nie były prześladowane tak jak świadkowie Jehowy, zielonoświątkowcy czy wyznawcy Kryszny w ZSRR, gdzie otrzymywali oni wyroki skazujące ich na długoletni pobyt w łagrach i więzieniach. Kontrowersje wokół nowych ruchów religijnych zaczęły przybierać ostrzejsza formę dopiero w latach dziewięćdziesiątych, gdy nastąpił znaczący, bo kilkukrotny, przyrost nowo rejestrowanych związków wyznaniowych po wejściu w życie nowej ustawy znacznie liberalizującej sposób ich rejestracji. Ale nawet wtedy ich wzrost nie przybrał tej skali, co w wielu innych krajach Europy Wschodniej. Nie odnotowano też poważniejszych naruszeń prawa, i to zarówno ze strony nowych ruchów religijnych (z wyjątkiem tragicznych wydarzeń związanych z satanizmem i prób rekrutacji osób nieletnich przez niektóre ruchy), jak i zwalczających je organizacji (nie występuje np. zjawisko przymusowego deprogramowania). Tym niemniej dla wielu zjawisko nowych ruchów religijnych, określane czasami jako "inwazja sekt", jest czymś, co budzi poczucie zagrożenia, niekiedy podtrzymywanego przez media i wypowiedzi niektórych innych znaczących aktorów życia publicznego.