rabin Sacha Pecaric (tłum.)

Kohelet wraz z komentarzem Meam loez

Do każdej przesyłki
dołączamy prezent!

Pozycja archiwalna.

Nie gwarantujemy, że zamówienie będzie mogło być zrealizowane.

Notka

Księga KOHELETA uważana jest za kwintesencję człowieczej mądrości, będącej zarówno skutkiem wszechstronnego doświadczenia, jak i głębokiej refleksji nad kondycją ludzką i dziejami świata.

Wchodząca w skład Chamesz megilot - pięciu zwojów odczytywanych w ważnych momentach żydowskiego roku - biblijna księga, której autorstwo przypisywane jest królowi Szlomie, uchodzi za kwintesencję człowieczej mądrości, będącej zarówno skutkiem wszechstronnego doświadczenia, jak i głębokiej refleksji nad kondycją ludzką i kolejami dziejów świata. Kohelet, którego imię (a właściwie przydomek) oznacza tego, wokół którego gromadził się lud i który gromadził wiedzę, zdaje się ogarniać swym umysłem wszystko, co się dzieje pod słońcem, obiegając, nieomal jak ono, ziemię swą refleksją z krańca po kraniec. Kohelet nie jest jednak podróżnikiem ani zdobywcą - przedmiotem jego namysłu jest człowiek, sens jego życia.

Księga Kohelet uchodzi niesłusznie za dzieło głębokiego pesymizmu. Można ją odczytać w ten sposób jedynie wówczas, gdy porzuci się perspektywę religijną. Jednak pewne rozwiązania leksykalne, przyjmowane tradycyjnie w polskich tłumaczeniach od stuleci - zwłaszcza motyw vanitas vanitatum, marności nad marnościami - zdominowały percepcję tej księgi, przyczyniając się do jej dość jednostronnego odczytywania. Nowy przekład rabina Saszy Pecarica stara się temu zaradzić, proponując inne zrozumienie tych kluczowych dla księgi słów.

Księga Koheleta odczytywana jest w Szabat przypadający podczas święta Sukot. Jest to święto o wyjątkowej wymowie. Nietrwałość siedzib - sukot (szałasów, nazywanych w Polsce kuczkami) - w których wówczas Żydzi przez siedem dni przebywają, studiują Torę, spożywają posiłki i śpią, ma przypominać namioty, w których żyli oni na pustyni przed wejściem do Erec Jisrael oraz kruchość i zmienność ludzkiej egzystencji. Wędrówkę, jaką jest ludzkie życie, analogia ta ukazuje jako proces celowy, nad którym stale czuwa Boża Opatrzność. Sukot to święto radosne, obchodzone po zebraniu plonów zakończonego roku. W jego kontekście Księgę Koheleta należy odczytać jako aprobatę Bożego planu wobec człowieka oraz zachętę do właściwego używania Bożych darów, jako nakaz pamiętania o Bogu tak w złych, jak i w dobrych momentach życia oraz jako pochwałę harmonii, która powinna przepełniać ludzką egzystencję.

Świadomość, że życie przemija, nie powinna pętać człowieczego umysłu ani serca, lecz skłaniać do autorefleksji. Układając wersety swojej księgi Kohelet posługuje się obserwacją i bada przypadki innych ludzi. Jego mądrość jest jednak przede wszystkim wynikiem introspekcji, wglądu w samego siebie oraz analizy własnego aktywnego życia. Kohelet nie feruje więc łatwych wyroków ani nad nikogo się nie wywyższa. Księga Koheleta jest księgą mądrości, a nie pesymizmu. Jej autor stwierdza wprawdzie, że "kto pomnaża wiedzę, pomnaża ból", lecz na drugiej szali leżą nieświadomość i głupota. Kohelet zachęca do przeżycia życia świadomego i pełnego.

Nowemu przekładowi Księgi Koheleta towarzyszy obszerny komentarz, noszący tytuł Meam loez. Słowa te są cytatem z 1. wersetu Psalmu 114 ("spośród ludu obcej mowy"), podanym w ladino - języku Żydów sefardyjskich - bo w nim właśnie komentarz został napisany. Żyjący w latach 1689-1732 raw Jaakow Kuli był w swojej epoce najwybitniejszym autorytetem pośród sefardyjczyków. Rozpoczęty przez niego komentarz do Tory - zatytułowany właśnie Meam loez - nie został ukończony z powodu śmierci autora. Wpływ jego myśli był jednak tak duży, że jego ideę kontynuowali inni rabini, tworząc komentarze do kolejnych ksiąg Tory i Tanachu (Biblii Hebrajskiej). Autorem komentarza do Księgi Koheleta, ukończonego w 1898 roku, jest raw Nissim Mosze Abot. Przekładu na hebrajski dokonał w latach sześćdziesiątych XX wieku raw Szmuel Jeruszalmi. Meam loez, oparty na wcześniejszych źródłach rabinicznych, pozwala czytelnikowi zapoznać się z wnikliwością lektury dawnych komentatorów oraz rozwikłać zagadki wielu lapidarnych, sentencjonalnych sformułowań Koheleta.