Marek Marczewski (red.)

Pedagogika pastoralna

Do każdej przesyłki
dołączamy prezent!

Notka

Problem pedagogiki pastoralnej, jako zadanie wymagające rozwiązania, pojawia się w polskiej literaturze teologicznej nieregularnie. Pierwszym, który wskazał na potrzebę pedagogiki pastoralnej jako przedmiotu istniejącego w ramach szeroko rozbudowanej koncepcji teologii/eklezjologii pastoralnej, będącej "przedmiotem badań i wykładów na instytutach pastoralnych względnie specjalistycznych sekcjach wyższych kursów teologii", był Sługa Boży, ks. Franciszek Blachnicki.
Zadanie pedagogiki pastoralnej określił jako "wskazywanie metod owocnego i skutecznego realizowania założeń i planów pasterskich w oparciu o prawa rozwoju osoby i wspólnoty ludzkiej i osiągnięcia współczesnej pedagogiki".
Złożony w ręce Czytelnika tom pracy zbiorowej, poświęcony refleksji nad pedagogiką pastoralną, ma w zamierzeniu jego redaktora odegrać rolę podwójną. Najpierw zwrócić uwagę na samo zagadnienie, które -jak wcześniej pokazano -jest wciąż podejmowane. Po wtóre, przedstawić określone ujęcie zagadnienia, które pozostaje w związku podporządkowania ze swoiście rozumianą teologią pastoralną -jej nurtem eklezjologicznym, a ściślej: związanym z eklezjologią communio. Nurt ten we współczesnej eklezjologii w ogóle, a w teologii/eklezjologii pastoralnej w szczególności, służy do ich interpretacji. W polskiej teologii/eklezjologii pastoralnej, na długo przed odkryciem tego nurtu, pojęcie komunii (koinond) zostało przyjęte jako zasada życia Kościoła i teologii pastoralnej jako teologii tego życia.
Istnieje jeszcze nadrzędna racja, która towarzyszyła zamysłowi tego opracowania, a mianowicie przekonanie, że studium to może stać się podstawą dla opracowania podręcznika akademickiego, który sprostałby wymaganiom stawianym książkom przeznaczonym do nauki na wydziałach teologicznych.

Spis treści

Wstęp (Marek Marczewski)
A. Założenia teoretyczne
1. Pedagogika pastoralna w odnowie soborowej (Stefan Kunowski)
2. Eklezjologia komunii a pedagogika pastoralna (Marek Marczewski)
3. Zarys antropologii pneumatologicznej (Adam Jarząbek)
B. Analiza sytuacji
1. Prawa rozwoju osoby i wspólnoty ludzkiej w kontekście pedagogiki i magisterium Kościoła (ks. Andrzej Kiciński)
2. Socjalizacja młodzieży jako paradygmat pedagogiki pastoralnej (Tadeusz Sakowicz)
3. Socjalizacja religijna i moralna w rodzinie współczesnej - stan aktualny
i perspektywy (ks. Janusz Mariański)
C. Rozwiązania praktyczne
1. Personalistyczno-maryjna koncepcja wychowania młodzieży
(ks. Franciszek Blachnicki)
2. Nowy człowiek jako model wychowania w Ruchu Światło-Życie
(ks. Jan Mikulski)
3. Eucharystia - sercem niedzieli i zasadą życia wspólnoty rodzinnej (Marek Andrzej)
4. Świadectwo życia chrześcijańskiego darem Kościoła dla świata
(Renata Wierna)

Wstęp

(...)
Problem pedagogiki pastoralnej jako zadanie wymagające rozwiązania pojawia się w polskiej literaturze teologicznej nieregularnie. Pierwszym, który wskazał na potrzebę pedagogiki pastoralnej jako przedmiotu istniejącego w ramach szeroko rozbudowanej koncepcji teologii/eklezjologii pastoralnej, będącej "przedmiotem badań i wykładów na instytutach pastoralnych względnie specjalistycznych sekcjach wyższych kursów teologii", był Sługa Boży, ks. Franciszek Blachnicki.
Dokonał on podziału teologii/eklezjologii pastoralnej na część ogólną i szczegółową. W części pierwszej należałoby podjąć zagadnienie "zasad teologicznych urzeczywistniania się Kościoła jako całości oraz analizy sytuacji Kościoła we współczesnym świecie, wraz z wynikającymi z tej analizy imperatywami działania Kościoła". Tu, poza wstępem metodologicznym, umieścił teologię duszpasterstwa, kairologię oraz prakseologię pastoralną. W ramach tej ostatniej pedagogika pastoralna występuje obok strategii Kościoła, czyli nauki o imperatywach i planach jego działania w świecie współczesnym oraz organizacji i planowania działania pasterskiego na szczeblu diecezjalnym. Zadanie pedagogiki pastoralnej określił jako "wskazywanie metod owocnego i skutecznego realizowania założeń i planów pasterskich w oparciu o prawa rozwoju osoby i wspólnoty ludzkiej i osiągnięcia współczesnej pedagogiki". Przypisanie poszczególnych przedmiotów, podobnie tak w części ogólnej, jak szczegółowej, jest poddane idei wspólnoty, która stanowi w tym podziale "wewnętrzna zasadę określającą treść i zakres oraz sposób ujęcia poszczególnych, wyodrębnionych dziedzin".
W części szczegółowej za podstawę podziału przyjęto "sposób urzeczywistniania się Kościoła", a mianowicie: na płaszczyźnie znaku, w życiu jednostkowym oraz we wspólnocie. W dziale pierwszym części szczegółowej liturgika pastoralna i homiletyka są tymi przedmiotami, których treść pozwoli zrozumieć w jaki sposób Kościół buduje się w świecie współczesnym.

Fragment tekstu

(...)
Adam Jarząbek
Zarys antropologii pneumatologicznej
Wydawać by się mogło, że w dwudziestowiecznej teologii niewiele pozostało tematów mało poznanych, nie do końca opracowanych. Okazuje się jednak, że wiele rozwiązań jest jeszcze niewystarczających, a wiele kwestii jeszcze do zbadania. Natomiast wiele spośród dotychczas zbudowanych misternie teorii trzeba gruntownie przebudować i nadać im adekwatną formę do obecnych czasów.
Jednym z najbardziej zapomnianych i słabo opracowanych zagadnień teologicznych jest nauka o więzi człowieka z Duchem Świętym, nazywana też pneumatologiczną antropologią. Łączenie tych dwóch dziedzin nie jest czymś zupełnie niezwykłym, bowiem już Ojcowie Kościoła pierwszych wieków zwracali uwagę na więź człowieka z Duchem Świętym. Pneumatologiczne aspekty chrześcijańskiej antropologii niewątpliwie znajdują się dopiero w początkowym stadium systematycznego opracowywania. Jednak coraz większe zainteresowanie, jakim cieszy się ta problematyka, świadczy o konieczności dokonywania pogłębionych badań nad tym wymiarem pneumatologii i antropologii. Na potrzebę takich badań wskazuje wielu teologów. Wśród tych, którzy szczególnie twórczo zajęli się pneumatologią, znajduje się Yves Congar. Jego nauka dotycząca pneumatologicznej antropologii, będzie stanowiła punkt wyjścia, jak i odniesienia do rozważań na temat zamieszkiwania Ducha Świętego w człowieku. Zagadnieniu więzi człowieka z Duchem Świętym poświęcają też sporo miejsca W. Kasper, J. Moltmann, J. J. O'Donnell, W. Hryniewicz, W. Łosski i inni.
Jednym z podstawowych założeń pneumatologii, a więc również pneumatologicznej antropologii, jest odniesienie chrystologiczne.

Strona redakcyjna

Projekt okładki
Maria Orkiszewska

Na okładce zamieszczono rysunek i liternictwo
Michała Sułka (lat 7 i pół)

Adiustacja stylistyczna i merytoryczna
Grażyna Stępień

Redakcja techniczna
Monika Strachowska

Imprimatur z dnia 04 lipca 2003 roku
Nr 869/G1/2003
Bp dr Ryszard Karpiński, Wikariusz Generalny
Ks. dr Artur G. Miziński, Kanclerz

Copyright by Polihymnia

ISBN 83-7270-189-X

Skład, druk, oprawa:
Wydawnictwo POLIHYMNIA Sp. z o.o.
ul. Deszczowa 19, 20-832 Lublin,
tel./fax (0-81) 746-97-17
e-mail: poczta@polihymnia.pl
www.polihymnia.pl