ks. Franciszek Drączkowski

Patrologia

Do każdej przesyłki
dołączamy prezent!

Pozycja archiwalna.

Nie gwarantujemy, że zamówienie będzie mogło być zrealizowane.

Notka

Ks. Franciszek Drączkowski urodził się w 1941 roku w Fordonie-Bydgoszczy.
Studiował filologię klasyczną i historię Kościoła w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1968-1973) oraz patrologię w Rzymie (1973-1976). Habilitował się w 1981 roku na podstawie rozprawy Kościół - Agape według Klemensa Aleksandryjskiego (wyd. Lublin 1983).
Jest kierownikiem Katedry Patrologii Greckiej w KUL.
W 1992 roku otrzymał tytuł naukowy profesora nauk teologicznych. W latach 1994-1997 był pierwszym rektorem Wyższego Seminarium Duchownego w Toruniu. Jest autorem 158 prac drukowanych, w tym 91 artykułów do Encyklopedii Katolickiej oraz 9 pozycji książkowych.
Jest promotorem 137 prac magisterskich oraz 9 rozpraw doktorskich.

Spis treści

PRZEDMOWA AUTORA
WSTĘP OGÓLNY
I. Patrologia
II. Podział patrologii
III. Historia patrologii
IV. Opracowania
V. Teksty
VI. Polskie czasopisma patrystyczne
VII. Patrystyka


OKRES PIERWSZY
CZĘŚĆ PIERWSZA (DO 202 R.)

ROZDZIAŁI Symbol Apostolski

ROZDZIAŁ II Ojcowie Apostolscy
Didache
Klemens Rzymski
Ignacy Antiocheński
Polikarp ze Smyrny
Papiasz z Hierapolis
List Barnaby
Pasterz Hermasa

ROZDZIAŁ III Opisy męczeństwa
Akta męczenników
Męczeństwa
Legendy

Wstęp

PRZEDMOWA AUTORA

Od wielu już lat polskie środowisko akademickie zgłasza zapotrzebowanie na podręcznik patrologii, uwzględniający zdolność percepcji przeciętnego studenta. Istniejące opracowania w języku polskim można podzielić, generalnie rzecz biorąc, na dwie grupy.
Do pierwszej należy zaliczyć, bardzo wartościowe i potrzebne skądinąd opracowania o charakterze encyklopedyczno-słownikowym, przeładowane bibliografią szczegółową (jak np. podręcznik B. Altanera, A. Stuibera) oraz ogromną ilością materiału faktograficznego, podanego w formie bardzo skondensowanej i lakonicznej (np. hasła w Encyklopedii Katolickiej i Słowniku wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa). Drugą skrajność stanowią równie cenne i potrzebne opracowania syntetyczne o charakterze wprowadzającym do studium Ojców Kościoła, traktujące wybiórczo bogaty materiał treściowy, o zbyt zredukowanej faktografii (jak np. Wprowadzenie do Ojców Kościoła, ks. A. Żurka).
Opracowanie niniejsze, wybierając drogę pośrednią między wyżej wymienionymi, ma na celu przede wszystkim podanie podstawowego materiału z zakresu patrologii i patrystyki oraz, przez specyfikę formy podawczej, ułatwić jego zrozumienie i zapamiętanie. Jego istotnym novum jest wstęp ogólny, w którym obok podstawowych informacji dotyczących patrologii jako nauki oraz związanych z nią określeń: Ojcowie Kościoła i doktorzy Kościoła, podany został szkic ogólny całości materiału (niejako rzut oka na całość z "lotu ptaka"), ukazujący poszczególne okresy rozwoju patrologii z uwzględnieniem sukcesywnie powstających ośrodków myśli patrystycznej w określonych regionach geograficznych Cesarstwa Rzymskiego. Ponadto w omawianym wstępie zostały przedstawione dzieła pisarzy starożytnych stanowiące źródła do historii patrologii; najważniejsze współczesne opracowania podręcznikowe w języku polskim i w językach obcych; serie wydawnicze oryginalnych dzieł pisarzy wczesnochrześcijańskich oraz wiodące serie przekładów dzieł Ojców Kościoła wydane w języku polskim.
Postanowiono więcej uwagi poświęcić biogramom poszczególnych pisarzy, z wyeksponowaniem cech charakterystycznych, ułatwiających zapamiętanie poszczególnych postaci. Nie wolno zapominać, że życie i działalność poszczególnych autorów w określonych uwarunkowaniach historyczno-doktrynalnych, wpływały z zasady w sposób decydujący na tematykę i rodzaj ich twórczości.
Ojcowie Kościoła są żywi i ciągle do nas przemawiają żywym głosem poprzez swoje pisma. Z tej racji obcowanie z ich utworami jest niezbędne i niczym niezastąpione. Opracowania, które z założenia rezygnują z podania nawet najważniejszych wypowiedzi autorów starożytnych, stają się uczonymi informatorami trudnymi "do strawienia" przez studentów, którzy sarkastycznie zwykli je nazywać "książkami telefonicznymi", pełnymi cyferek, dat i skrótów bibliograficznych. By i tej trudności zaradzić, postanowiono podać najważniejsze i najciekawsze wypowiedzi pisarzy wczesnochrześcijańskich, ilustrujące omawiane poglądy. Priorytetowo potraktowano też informacje o polskich przekładach, wszak do polskich studentów, jak już wspomniano, kierowane jest niniejsze opracowanie.
Teksty starych przekładów, ujęte według zasad archaicznej gramatyki i pisowni, w miarę możliwości, uwspółcześniono. Ojcowie Kościoła żyli i działali w określonych okolicznościach, realnie oznaczonych przez uwarunkowania geograficzne. Z tej racji postanowiono umieścić w tekście szereg map, ułatwiających ścisłe umiejscowienie omawianych postaci i środowisk, w których działali.
Pragnę serdecznie podziękować środowisku Wyższego Seminarium Duchownego w Toruniu, które wpłynęło inspirująco i mobilizująco na powstanie pierwszej części niniejszego opracowania oraz środowisku Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, w szczególności moim uczniom i współpracownikom, dzięki inspiracji których podjęte plany udało się doprowadzić do pełnej realizacji.
W sposób szczególny pragnę wyrazić swą wdzięczność księdzu magistrowi licencjuszowi Piotrowi Szczurowi, który podjął się trudu opracowania technicznego tekstu niniejszej pracy i jego korekty oraz panu magistrowi Jerzemu Willowi, za uwagi dotyczące redakcji tekstu.
Na koniec pragnę, w imieniu własnym i braci studenckiej, wyrazić uznanie i najserdeczniejsze podziękowanie Wydawnictwu "Bernardi-num" za sprawną i wzorową organizację pracy oraz za to, że - odpowiadając na potrzebę chwili, to jest, mając na uwadze zbliżający się początek nowego roku akademickiego - potraktowało priorytetowo wydanie niniejszej pracy.
Lublin - KUL, 31 sierpnia 1998 r.

Fragment tekstu

(...)

Laktancjusz (+ ok. 330)

Życie. Urodził się około 260 roku w Afryce północnej (Africa Proconsularis). Otrzymał staranne wykształcenie z zakresu filozofii, literatury i retoryki. Był uczniem Arnobiusza z Sikka (Hieronim, De vir. UL, 80). Pod koniec III wieku (między 290 a 300 r.) został powołany przez cesarza Dioklecjana do Nikomedii (Bitynia) na stanowisko nauczyciela wymowy łacińskiej. Podczas pobytu w Nikomedii przyjął chrzest. Tam też prawdopodobnie poznał się z przyszłym cesarzem Konstantynem. W roku 303, gdy wybuchło prześladowanie Dioklecjana, zrezygnował z piastowanego stanowiska. Odtąd borykał się z trudnościami materialnymi. W 317 roku Konstantyn powołał go na dwór cesarski do Trewiru i powierzył mu stanowisko wychowawcy swojego syna, Kryspusa. Laktancjusz zmarł w Trewirze około 330 roku.
Twórczość. Pod względem doskonałości formy i stylu Laktancjusz przewyższył wszystkich współczesnych sobie pisarzy. W jego założeniu, elegancja stylu miała być narzędziem ewangelizacji. Dlatego świadomie starał się naśladować największego mówcę rzymskiego Cycerona. Z tej racji też został nazwany przez humanistów "chrześcijańskim Cyceronem". Należy jednak dodać, że jego znajomość teologii oraz autorów greckich daleka jest od tej doskonałości, którą osiągnął w zakresie formy. Do naszych czasów zachowało się sześć dzieł Laktancjusza.
O Bożym stworzeniu (De opificio Dei), pierwsze chronologicznie dzieło Laktancjusza (303-304) o charakterze filozoficznym, skierowane do Demetriusza, dawnego słuchacza, poświęcone nauce o człowieku. Człowiek złożony z duszy i z ciała jest "dziełem Bożym"; Bóg obdarzył człowieka rozumem, który go wyróżnia i czyni panem stworzeń; opatrzność czuwa nad człowiekiem; ludzkie ciało jest piękne i celowo zbudowane.
Boże nauki (Divinae institutiones) w siedmiu księgach, napisane w latach 304-313, główne dzieło Laktancjusza, o charakterze apologetycznym, na gruncie łacińskim jest pierwszą próbą przedstawienia syntezy całej nauki chrześcijańskiej. Krytykuje politeizm wykazując, że bogowie pogańscy byli ludźmi, którzy dopiero po śmierci zostali uznani za bogów (I); przyczyną poli-teizmu są demony; Bóg na początku stworzył dwa duchy; jeden z nich oddalił się od Boga i stał się zły; szkodzi on człowiekowi i jest źródłem wszelkiego zła; podlegają mu demony, czyli upadłe anioły, które namawiają ludzi do zła i odwrócenia się od Boga (II); oskarża "fałszywą mądrość filozofów", która jest drugim źródłem wszelkich błędów; istniejące sprzeczności w różnych systemach filozoficznych, nie pozwalają wyprowadzić jednolitych i wiążących norm etycznych; dobrem najwyższym jest nieśmiertelność; cnota i wiedza (mądrość) są drogami prowadzącymi do jej osiągnięcia (III); Jezus Chrystus, Bóg - człowiek prawdziwy nauczyciel i wzór mądrości, osiągnął ideał doskonałości mędrca, którego nie osiągnął żaden z filozofów (IV prawdziwa sprawiedliwość powróciła na ziemię, kiedy Jezus zstąpił z nieba; jej podstawą jest pobożność (pietas) i równość wszystkich ludzi (aequitas); prześladowcy chrześcijan są niesprawiedliwi i okrutni (V); wymogami sprawiedliwości są: cześć oddawana Bogu i miłosierdzie okazywane ludziom; sprawiedliwość buduje jedność z Bogiem przez religię oraz jedność z ludźmi przez miłosierdzie i dobroć (humanitas); z niej wypływają: gościnność, troska o uwięzionych, wspieranie ubogich opieka nad chorymi, grzebanie umarłych (VI); nagrodą dla tych, którzy czcili Boga prawdziwego, będzie życie wieczne. Laktancjusz jest wyznawcą millenaryzmu (łac. mille - tysiąc), zwanego też chiliazmem (gr. chilioi - tysiąc), poglądu o mającym nadejść tysiącletnim Królestwie Boga.
Tak, jak po sześciu dniach następuje siódmy dzień odpoczynku, tak po sześciu tysiącach lat istnienia świata nastąpi tysiącletnie Królestwo Boga, w którym będzie panował Chrystus i sprawiedliwi, którzy powstaną z martwych. Według Laktancjusza do końca szóstego tysiąclecia brakowało około dwustu lat. I upływie siódmego tysiąclecia panowania Królestwa Bożego p< wstaną jeszcze raz bezbożni i nastąpi Sąd Ostateczny. Świat zostanie odnowiony, sprawiedliwi otrzymają nagrodę, a niesprawiedliwi poniosą wieczną karę.
(...)

Strona redakcyjna

Copyright by ks. Franciszek Drączkowski, 1998

IMPRIMATUR
Bp Jan Bernard Szlaga
Biskup Pelpliński

NIHIL OBSTAT Ks. Wiesław Mering
Cenzor Ksiąg Religijnych
Pelplin, 12 września 1998 r.

Wydanie II

Druk z materiałów pierwszego wydania
Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej "Bernardinum"
ul. Bp. Dominika 11, 83-130 Pelplin

ISBN 83-87668-31-1