ks. Marian Rusecki (red.)

Być chrześcijaninem - teologia dla szkół średnich

Do każdej przesyłki
dołączamy prezent!

Pozycja archiwalna.

Nie gwarantujemy, że zamówienie będzie mogło być zrealizowane.

Notka

Niniejsza praca jest adresowana do katechetów, uczniów szkół średnich, studentów i wszystkich tych, którzy chcą pogłębic treść i podstawy wiary; do tych którzy wątpią, by pomóc im przezwyciężyć trudności związane z wierzeniem; do tych którzy szukają Prawdy, Dobra, Miłości; do tych którzy się zagubili w życiu i nie mogą się odnależć lub utracili prawdziwą hierarchię wartości; wreszcie do agnostyków i niewierzących, którzy powaznie traktują swoje zycie i problemy egzystencjalne.
W pracy tej autorzy chcą pokazać, ze teologia i religia to nie tylko nauka o Bogu, ale i - a może przede wszystkim - o człowieku i świecie. Publikacja ma charakter pozytywny, otwarty na problemy ludzkie, społeczne i religijne. Pisana jest w duchu dialogu z inaczej myślącymi i tolerancji.
Nowe wydanie różni się od poprzednich. Wymieniono przede wszystkim niektóre teksty. Dokonano tego nie tyle w przeświadczeniu, że były złe ile, w nadziei, że nowsze ujęcia tematu są lepsze i uwzględniają najnowsze interpretacje teologiczne, odpowiadające potrzebom naszych czasów. Całość uzupełniono kilkoma nowymi opracowaniami zagadnień, których nie podjęto we wcześniejszych wydaniach.

Spis treści

Poszukującym sensu - abp Józef Życiński

Dlaczego być chrześcijaninem? - ks. Marian Rusecki


Część pierwsza. Fenomen i tajemnica religii

I. Pojęcie religii (ks. Marian Rusecki)
1. Różne określenia religii
2. Podstawowy warunek właściwego określenia religii
3. Religia więzią człowieka z Bogiem (bóstwem)
a) Człowiek
b) Rzeczywistość Boska (transcendentna)
4. Podział i struktura religii
5. Życie religijne
6. Oryginalność religii
a) Filozofia a religia
b) Religia a etyka
c) Religia a estetyka
d) Religia a kultura

II. Pochodzenie religii (ks. Marian Rusecki)
1. Poglądy naturalistyczne
a) Hipotezy gnozeologicznoprzyrodnicze
b) Hipotezy społeczne
c) Hipotezy psychologiczne
d) Hipotezy ewolucjonistyczne
2. Filozoficzno-teologiczna interpretacja genezy religii
3. Objawienie się Boga przez stworzenie - uniwersalnym źródłem religii

III. Nauki o religii (religiologia) (ks. Marian Rusecki)
1. Nauki religioznawcze
a) Historia religii
b) Nauki pomocnicze historii religii
2. Filozofia religii
3. Teologia religii


Część druga. Objawienie Boże źródłem wiary chrześcijańskiej

I. Objawienie Boże wezwaniem do zbawczego dialogu (ks. Marian Rusecki)
1. Pojęcie Objawienia
2. Rodzaje objawienia Bożego
3. Podmiot i przedmiot objawienia Bożego
4. Formy objawienia Bożego
5. Przekazywanie objawienia Bożego

II. Pismo Święte księgą Kościoła (ks. Józef Kudasiewicz)
1. Ogólne wiadomości o Piśmie Świętym
a) Nazwy i podział Biblii
b) Treść i chronologia ksiąg Pisma Świętego
c) Jedność obu Testamentów
2. Natchnienie biblijne
a) Fakt i natura natchnienia
b) Księga Bosko-ludzka
c) Świętość i prawda Biblii jako skutki natchnienia
d) Biblia regułą wiary
3. Interpretacja Pisma Świętego
a) Literackie zasady interpretacji
b) Teologiczne zasady interpretacji
c) Hermeneutyka biblijna a czytanie Biblii
d) Sobór Watykański II a czytanie Pisma Świętego
e) Interpretacja i aktualizacja Biblii w Kościele

III. Wiara odpowiedzią na Boże wezwanie (ks. Marian Rusecki)
1. Dominacja nauki i kompleks wiary
2. Rola wiary naturalnej w osobowym życiu człowieka
3. Wiara naturalna warunkiem życia społecznego
4. Wiara nadprzyrodzona i jej znaczenie
5. Struktura aktu wiary
6. Niebezpieczeństwa jednostronnych ujęć wiary


Część trzecia. Podstawowe prawdy wiary

I. O Bogu jedynym w Trójcy Osób (ks. Piotr Jaskóld)
1. Bóg objawienia Starego i Nowego Testamentu
a) Bóg jeden i jedyny
b) Osoba Boga
c) Bóg transcendentny
d) Bóg przymierza
e) Bóg Jezusa
2. Nauka o Trójcy Świętej
a) Kształtowanie się nauki o Trójcy Świętej
b) Bóg Ojciec
c) Syn Boży
d) Duch Święty
3. Poznanie Boga (ks. KrzysztofKaucha)
a) Filozoficzne poznanie Boga (ks. Stanisław Kowalczyk, ks. Krzysztof Kaucha)
b) Teologiczne poznanie Boga (ks. Andrzej Anderwald, ks. Krzysztof Kaucha)
c) Podsumowanie (ks. Krzysztof Kaucha)

II. Stwórca i stworzenie (ks. Krzysztof Góźdz)
1. Rozumienie stworzenia
2. Kreacjonizm chrześcijański
a) Creatio ex nihilo
b) Akt stwórczy
c) Creatio continua
3. Współpraca teologii z naukami przyrodniczymi
a) Nowy obraz świata (M. Kopernik)
b) Nowe pochodzenie świata - ewolucja Darwina
c) Nowa relacja wiary i rozumu
4. Teoria ewolucji a wiara w stworzenie Boże
a) Ewolucja kosmiczna
b) Ewolucja biologiczna
c) Ewolucja antropologiczna
5. Fenomen człowieka
a) Człowiek jako jedność psychosomatyczna
b) Człowiek jako osoba
6. Religijna idea stworzenia człowieka
7. Aniołowie
a) Istnienie aniołów
b) Natura aniołów
c) Funkcje aniołów
8. Duchy złe
9. Grzech pierworodny
a) Dziedziczenie grzechu początku
b) Interpretacje grzechu pierworodnego
c) Istota grzechu pierworodnego

III. Jezus Chrystus
1. Problem Jezusa (ks. Jerzy Misiurek)
2. Odwieczne istnienie Syna Bożego i Jego uhistorycznienie
3. Historyczne istnienie Jezusa z Nazaretu. Źródła poznania (ks. Marian Rusecki)
a) Dzieje problematyki
b) Wiarygodność Ewangelii
c) Świadectwa o historycznym istnieniu Jezusa
4. Za kogo uważał się Jezus? Mesjańska świadomość Jezusa
a) Styl samoobjawiania się Jezusa
b) Jezus a królestwo Boże
c) Jezus jako nauczyciel
d) Jezus a grzesznicy
e) Jezusowe "Ja jestem"
f) Jezus posłany przez Ojca
g) Mesjańskie tytuły Jezusa
h) Objawienie Jezusa na krzyżu
5. Objawieniowy i motywacyjny charakter cudów Jezusa
a) Pojęcie cudu w Starym Testamencie
b) Cuda Jezusa znakiem zbawczego działania Boga
6. Bóstwo Jezusa Chrystusa (ks. Krzysztof Guzowski)
a) Ewangelie synoptyczne
b) Pisma Pawiowe
c) Świadectwa Janowe
d) Wiara Kościoła
7. Męka i śmierć Chrystusa (ks. Jerzy Misiurek*)
8. Zmartwychwstanie Chrystusa (ks. Marian Rusecki)
a) Znaki zmartwychwstania Chrystusa
b) Znaczenie zmartwychwstania Chrystusa
9. Znaczenie Jezusa Chrystusa dla ludzkości (ks. Jerzy Misiurek)
10. Maryja, Matka Boża (Stanisław C. Napiórkowski OFMconv)
a) Rzeczywiście Matka Boga
b) Matka Odkupiciela
c) Matka - Dziewica
d) Niepokalana

IV. Eklezjologia katolicka (ks. Henryk Seweryniak)
1. Jezus Chrystus i Kościół
a) Jezus wobec starotestamentalnej idei ludu Bożego
b) Ustanowienie Dwunastu
c) Kościół w tajemnicy paschalnej
2. Ustrój Kościoła
a) Posłannictwo Dwunastu
b) Sukcesja apostolska
c) Posłannictwo św. Piotra
d) Papież następcą św. Piotra
e) Kolegialność w Kościele
3. Natura Kościoła
a) Lud Boży
b) Ciało Chrystusa
c) Sakrament zbawienia
d) Wspólnota
4. Maryja, nasza Matka (Stanisław C. Napiórkowski OFMConv)
a) Nasza Matka duchowa
b) Uczestniczka w pośrednictwie Chrystusa
c) Matka Kościoła
d) Wzór Kościoła
e) Wniebowzięta

V. Eschatologia jako dynamiczny proces historii zbawienia (ks. Krzysztof Góźdz)
1. Eschatologia jako finalny etap historii zbawienia
a) Problematyka eschatologii
b) Schematy eschatologiczne
c) Typy eschatologii
2. Śmierć jako ostateczne wchodzenie w historię zbawienia
a) Rozumienie "śmierci"
b) Nowy byt po śmierci
c) Stan pomiędzy śmiercią a zmartwychwstaniem
3. Spełnianie się indywidualnej historii zbawienia
a) Człowiek w obliczu sądu Bożego (sąd szczegółowy)
b) Trzy stany bytowania człowieka po śmierci
4. Uniwersalne wypełnienie historii zbawienia
a) Paruzja - jako "dzień odrodzenia"
b) Zmartwychwstanie zmarłych
c) Sąd ostateczny
d) Koniec świata i odnowienie świata


Część czwarta. Zasady życia moralnego

I. Pojęcie teologii moralnej (ks. Franciszek Greniuk)
1. Źródła teologii moralnej
2. Stosunek teologii moralnej do innych nauk
3. Rys historyczny teologii moralnej
4. Rys egzystencjalny i kulturowy

II. Chrześcijańska koncepcja człowieka i jego działania (ks. Ireneusz Mroczkowski)
1. Biblijne podstawy moralności
a) Powołanie człowieka przez Boga
b) Przymierze Boga z ludźmi
c) Nawrócenie człowieka
2. Filozoficzny obraz człowieka
a) Człowiek jako osoba rozumna
b) Człowiek jako osoba wolna
c) Człowiek jako osoba miłująca
3. Teologiczny opis człowieka
a) Chrześcijańska godność osoby
b) Spotkanie człowieka z Bogiem
c) Chrześcijański sens życia
d) Miłość jako norma życia chrześcijańskiego
e) Chrześcijański sens śmierci człowieka
4. Cnoty jako sprawności chrześcijańskiego życia
a) Cnoty teologalne
b) Cnoty moralne

III. Normatywny wymiar życia chrześcijańskiego (ks. Seweryn Rosik)
1. Prawo Boskie
a) Naturalne prawo moralne
b) Pozytywne prawo Boże
2. Prawo ludzkie
a) Prawo kanoniczne
b) Prawo państwowe
c) Ustanie prawnego zobowiązania
3. Sumienie - sanktuarium spotkania i dialogu
a) Pismo Święte o sumieniu
b) Psychologiczny wymiar sumienia
c) Sens religijno-moralny sumienia
d) Sumienie w swej funkcji
4. Obiektywna podstawa formowania sumienia
a) Normatywny status sumienia
b) Obiektywne wyznaczniki funkcji sumienia
c) Sumienie w sytuacji wątpliwości moralnej
d) Dojrzewanie sumienia chrześcijańskiego

IV. Grzech - nawrócenie - pokuta (ks. Franciszek Greniuk)
1. Grzech
a) Istota grzechu według Pisma Świętego
b) Istota grzechu według teologii
c) Przyczyny grzechu
d) Podziały grzechów
e) Skutki grzechu śmiertelnego
2. Nawrócenie - pokuta

V. Zycie z Chrystusem we wspólnocie Kościoła
1. Fundament życia chrześcijańskiego (ks. Janusz Nagórny)
2. Wspólnota wiary, nadziei i miłości
a) Wiara
b) Nadzieja
c) Miłość
3. Kultyczno-sakramentalny charakter moralności chrześcijańskiej (ks. Franciszek Greniuk)
a) Tradycyjne rozumienie problematyki
b) Nowsze ujęcie problematyki
c) Zbawczy dialog i nowe życie z Bogiem
d) Uznanie nowych relacji osobowych
e) Przyjęcie i udział w misji Chrystusa
f) Konieczność przyjęcia etyki Przymierza
4. Szczególne drogi powołania w Kościele (ks. Bernard Jurczyk)
a) Charyzmaty i odpowiedzialność za Kościół
b) Życie kapłańskie
c) Życie zakonne
d) Świeccy

VI. Chrześcijanie w świecie
1. Odpowiedzialność za życie i zdrowie (bp Józef Wróbel SCJ)
a) Dar życia i jego wartość
b) Obrona życia i zdrowia ludzkiego
c) Działania przeciwne życiu ludzkiemu
d) Manipulacje biomedyczne
e) Ekologia (ks. Bernard Jurczyk*)
2. Powołanie do życia rodzinnego (ks. Stanisław Mojek)
a) Znaczenie płciowości
b) Czystość
c) Grzechy sprzeciwiające się czystości
d) Małżeństwo
e) Odpowiedzialne rodzicielstwo
f) Rodzina Kościołem domowym
g) Wychowanie w rodzinie
h) Udział w życiu społecznym
3. Moralność życia społecznego
a) Prawa człowieka (ks. Ireneusz Mroczkowski)
b) Fundamentalne zasady życia społecznego (ks. Janusz Nagórny)
c) Niektóre szczególne problemy życia społecznego
d) Wspólnota narodowa i międzynarodowa

VII. Katolicka nauka społeczna (bp Józef Kupny)
1. Zagadnienia metodologiczne
2. Encykliki społeczne
3. Godność i prawa człowieka
4. Podstawowe zasady życia społecznego
a) Zasada pomocniczości
b) Zasada dobra wspólnego
c) Zasada solidarności
5. Władza, polityka, zaangażowanie katolików


Część piąta. Życie religijne chrześcijanina

I. Liturgia (ks. Zbigniew Wit)
1. Rok liturgiczny
2. Triduum paschalne
3. Wielki post
4. Boże Narodzenie
5. Adwent
6. Okres zwykły w ciągu roku
7. Podział dni liturgicznych
8. Kult świętych

II. "Błogosławić mnie będą" (Stanisław C. Napiórkowski OFMConv)
1. Cześć zupełnie wyjątkowa
2. Cześć wielokształtna
3. Zasady pogłębiania czci Najświętszej Maryi Panny

III. Przepowiadanie Słowa Bożego (ks. Mieczysław Brzozowski)
1. Posłannictwo przepowiadania
2. Formy nauczania
3. Istota przepowiadania
4. Cele przepowiadania
5. Przedmiot przepowiadania
6. Głosiciel Słowa
7. Słuchacz Słowa

IV. Zycie sakramentalne chrześcijanina (ks. Czesław Krakowiak)
1. Sakramenty święte w Katechizmie Kościoła Katolickiego
2. Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego
a) Sakrament chrztu dzieci i dorosłych
b) Sakrament bierzmowania
c) Sakrament Eucharystii
3. Sakramenty uzdrowienia (leczące)
a) Sakrament pokuty i pojednania
b) Sakrament namaszczenia chorych
4. Sakramenty w służbie komunii
a) Sakrament święceń
b) Sakrament małżeństwa


Część szósta. Historia Kościoła

I. W konfrontacji ze światem grecko-rzymskim
1. Obietnica i jej wypełnienie
2. Terytorialny rozrost Kościoła
3. Wewnętrzne życie Kościoła
4. Chrześcijaństwo a państwo rzymskie
5. Wewnętrzne umacnianie się Kościoła
6. U źródeł Tradycji kościelnej
7. U schyłku cesarstwa zachodniego

II. Rozdarte chrześcijaństwo: feudalizacja na Zachodzie i wschodni bizantynizm
1. Cesarstwo Karolińskie i nowy kształt Europy
2. Papiestwo uwikłane w politykę
3. Obraz Kościoła i społeczeństwa średniowiecznego
4. Na styku epok
5. Misje jako "rozszerzenie" ówczesnego świata
6. Renesans i humanizm jako wyraz aspiracji jednostki i społeczeństw

III. Kościół w Polsce. Od Chrztu do reformacji
1. Chrzest Polski. Geneza, następstwa polityczne i początki organizacji kościelnej
2. Kościół w Polsce piastowskiej
3. Kościół czasu Jagiellonów

IV. Od rozbicia w wierze do epoki "zwycięskiego rozumu"
1. Reformacja - zjawisko zachodnioeuropejskie, źródło sukcesów i niepowodzeń
2. Świat po reformacji
3. Kościół wobec konfrontacji wewnętrznej i zewnętrznej
4. Kościół w Polsce w XVII i XVIII wieku
5. Cerkiew prawosławna w Rosji
6. Kościół w konfrontacji z Oświeceniem i rewolucją francuską

V. Kościół w epoce rewolucji i konstytucjonalizmu
1. Europa XIX wieku
2. Kościół między konserwatyzmem, liberalnym modelem społeczeństwa a opcją lewicy. Sytuacja w zachodniej Europie
3. Kościół w wymiarze światowym
4. Kościół w Polsce pod zaborami
5. Centralizacja i obrona doktryny kościelnej. Sobór Watykański I, modernizm, troska o uwspółcześnienie nauki kościelnej

VI. Kościół między wojnami światowymi i w drugiej połowie XX wieku
1. Nowy porządek Europy powersalskiej i regulacje kościelne
2. Kościół w obliczu komunizmu i faszyzmu
3. Ofensywa nowej ewangelizacji
4. II wojna światowa. Pius XII
5. Świat powojenny
6. Sobór Watykański II i papieże soborowi
7. Kościół w obliczu pluralistycznego świata
8. Jan Paweł II. Oferta przyjęta czy odrzucona?


Część siódma. Ku syntezie

I. Chrześcijaństwo religią zbawienia (ks. Józef Kudasiewicz)
1. Pojęcie zbawienia w religiach pozabiblijnych
2. Biblijna terminologia zbawienia
3. Biblia historią zbawienia
4. Synteza i znaczenie teologii zbawienia

II. Chrześcijaństwo religią nadziei (ks. Jacenty Mastef)
1. Gaśniecie nadziei i ludzka tęsknota za nadzieją
2. Nadzieja objawiona w Chrystusie
3. Chrześcijanin świadkiem nadziei
a) Celebrować orędzie nadziei
b) Głosić Dobrą Nowinę o nadziei
c) Służyć Ewangelii nadziei
4. Eschatyczny charakter nadziei

III. Miłość istotą chrześcijaństwa i miarą człowieczeństwa (ks. Franciszek Drączkowski)
1. Słowne określenia miłości
2. Określenia rzeczowe miłości
a) Cząstkowe określenia miłości
b) Globalne określenia miłości
3. Definicja miłości chrześcijańskiej
4. Miłość rzeczywistością złożoną i wieloaspektową
a) Dynamiczny aspekt miłości
b) Ontyczny aspekt miłości
c) Wspólnotowy aspekt miłości
d) Aspekt strukturalno-personalny miłości
e) Egzystencjalny wymiar miłości
f) Aspekt rozwojowo-teleologiczny miłości
5. Miłość do Boga tożsama z miłością bliźniego
6. Czynna miłość bliźniego

IV. Diakonalna misja Kościoła (ks. Mirosław Kalinowski)
1. Postawa diakonijna w Piśmie Świętym i tradycji chrześcijańskiej
2. Diakonia podstawową funkcją Kościoła i wspólnot kościelnych
3. Wolontariat w służbie diakonii
4. Profilaktyka uzależnień w misji diakonalnej Kościoła

V. Wiarygodność chrześcijaństwa (ks. Marian Rusecki)
1. Jeszcze raz o specyfice chrześcijaństwa
2. Jezus realizatorem proroctw mesjańskich
3. Jezus czynił cuda
4. Wyjątkowość nauki Jezusa
5. Wyjątkowość osobowości Jezusa
6. Jezus Panem życia i śmierci
7. Chrystus uwiarygodniony w Kościele

VI. Chrześcijaństwo a religie pozachrześcijańskie (Ireneusz S. Ledwoń OFM)
1. Ujęcie tradycyjne
2. Przyczyny reorientacji
3. Współczesne ujęcia
4. Dialog chrześcijaństwa z religiami pozachrześcijańskimi
5. Wyjątkowy charakter chrześcijaństwa

VII. Ekumenizm (Stanisław C. Napiórkowski OFMConv, ks. Stanisław J. Koza)
1. Narodziny ekumenizmu
2. Światowa Rada Kościołów
3. Stanowisko protestanckie
4. Stanowisko prawosławne
5. Stanowisko katolickie

VIII. Schematyczny obraz Kościołów chrześcijańskich (Stanisław C. Napiórkowski OFMConv)
1. Tak zwane Kościoły przedchalcedońskie
2. Koptowie
3. Armeńczycy
4. Wielki rozłam w Kościele w 1054 roku
5. Kościół rzymskokatolicki
6. Kościół prawosławny
7. Waldensi
8. Husyci
9. Starowiercy
10. Reformacja
11. Anabaptyści i mennonici
12. Kościół luterański
13. Kościół anglikański
14. Kościół reformowany
15. Kongregacjonaliści niezależni
16. Baptyści
17. Kwakrzy
18. Starokatolicy
19. Bracia morawscy
20. Metodyści
21. Darbyści
22. Adwentyści
23. Kościoły wolne
24. Armia Zbawienia
25. Patriarchat Moskiewski
26. Patriarchat Konstantynopolski
27. Zielonoświątkowcy
28. Protestantyzm
29. Nestorianie
30. Monofizyci

Wykaz skrótów

Księgi biblijne Starego i Nowego Testamentu

Dokumenty soborowe

Dokumenty papieskie

Czasopisma i inne

Słownik trudniejszych terminów

Wykresy i mapy