Modlitwa - w najogólniejszym rozumieniu - jest rozmową z Bogiem, stanowi centralny punkt praktyki religijnej. Jest to najgłębszy wyraz wiary i przejaw uczuć religijnych. Buddyzm zaprzecza istnieniu Boga, jedynego Pana stworzenia, chociaż uznaje istnienie bogów jako klasy subtelnych istot, stojących wyżej w hierarchii od człowieka. Buddyzm stanowczo neguje istnienie duszy - wiecznej, nieśmiertelnej i niezmiennej zasady indywidualnej w człowieku. Świat jest cierpieniem (duhkha); jest tworem niedoskonałym, uwarunkowanym przyczynowo, podlegającym nieustannej zmianie - wszystko, co powstało, powstaje i powstanie, musi zginąć - i przez to bolesnym. Człowiek jest wpisany w odwieczny kołowrót powtórnych egzystencji. Najwyższym ideałem jest uwolnienie się z tego kręgu bolesnej egzystencji i osiągnięcie absolutnego stanu wyzwolenia, czyli nirwany.
Budda nauczał, że istnieje możliwość całkowitego wyzwolenia człowieka (a także innych istnień żywych) z bolesnego kręgu ponownych narodzin i śmierci i osiągnięcie nirwany, czyli "zgaśnięcia" przejawiania się zmiennych czynników osobowości, zasilających egzystencję w świecie.
Buddyzm uznaje skończoność świata doczesnego i uznaje istnienie nieskończoności "tamtego" świata. Buddyzm uznaje transcendencję nirwany. Uznaje świętość Buddy, Doskonałego Nauczyciela. On jest wybawicielem ludzi i wszelkich istot dzięki temu, że powodowany najgłębszym współczuciem pomaga im wydobyć się z błota świata przez swą Naukę, która ma zbawczą moc, niczym podanie ręki tonącemu.
Ideał nirwany (dla członków zakonu religijnego) lub nieba (dla świeckich) nie jest czczą obietnicą, ale czymś absolutnie realnym. Osiągnięcie jednak tego ideału jest rzeczą nadzwyczaj trudną, gdyż wymaga całkowitej przemiany wewnętrznej, zupełnego oczyszczenia drogą mozolnej praktyki i stopniowego samodoskonalenia w myśl wskazówek Buddy. Buddyzm jest soteriologią, której realizacja następuje drogą samodoskonalenia się i wewnętrznego, moralnego zobowiązania. Chcąc wspiąć się na szczyty duchowej doskonałości, należy wyrzec się świata, a z głęboką wiarą i ufnością przyjmując osobę Buddy za najwyższego Nauczyciela i naukę Buddy za prawdziwy środek zbawienia, podjąć trud kroczenia ośmiostopniową ścieżką, wskazaną przez Buddę.