(...)
Ludzka kultura zrosła się z filozofią, która - jedyna - jest władna ukazać podstawy rozumienia samej kultury i jej sens istotny. Filozofia jednak przerodziła się (wyrodziła się) w radykalnie rozbieżne ciągi myślenia, tak, że trudno ją nazwać "poznaniem" rzeczywistości. Bo nawet samo "poznanie" i "rzeczywistość" stały się w swym rozumieniu wieloznaczne.
Jednak filozofia, zdawałoby się, skazana na wymazanie jej z pola racjonalnego poznania, ciągle fascynuje i nie chce umierać, ale pretenduje do osądzania nauki, sztuki, moralności, a nawet religii. Jej "pretensje" są następstwem nie tylko potrzeb człowieka dokonania choćby pozornej syntezy całokształtu poznania, lecz sięgają samych korzeni racjonalności ludzkiego zachowania się w świecie z jednej strony i konieczności osądu tego wszystkiego, co stanowi kulturę człowieka ze strony drugiej.
Jedna i druga sprawa znajduje swój wyraz w zespole realnych problemów, którymi od wieków faktycznie zajmuje się filozofia. Dzisiaj również, chociaż często głosi się hasła minimalizujące zadanie filozofii, np. redukujące ją - rzekomo - do analizy języka, to jednak te same hasła są następstwem maksymalistycznego, bo metafizycznego, lecz jednocześnie apriorycznego stanowiska, wyznaczającego arbitralnie przedmiot filozoficznych dociekań. A problemy filozoficzne - rozwiązane czy nie rozwiązane - są obecne w ludzkim życiu, przeżywanym sensownie lub też niekiedy bezsensownie. Będąc zaś treścią takiego właśnie życia są zarazem treścią filozoficznego namysłu.
Nade wszystko problemy te - jako słynne "aporie" Metafizyki Arystotelesa - stanowiły osnowę i sam rdzeń filozoficznych rozważań ("diaporezy") wszystkich wielkich systemów, jakie zna ludzka kultura. Są to zagadnienia dotyczące rozumienia rzeczywistości-bytu, jako przedmiotu filozoficznych dociekań i wyjaśnień, roli ludzkiego poznania, a nade wszystko rozumienia siebie - człowieka - i sensu jego życia.