Jak rozpoznawać świętych i patronów w sztuce i wyobrażeniach ludowych
Fernando Lanzi i Giola
fragment tekstu:
(...)
Florian z Lorch
zm. 304
Wspomnienie: 4 maja
Łac.: Florianus, wł.: Floriano, franc.: Florian, Florien; niem.: Florianus von Lorch, Florian.
Chodzi o jednego z najpopularniejszych świętych Europy Środkowej, którego nie należy mylić z jego imiennikiem o wątpliwych korzeniach historycznych. Był żołnierzem rzymskim i dobrowolnie przedstawił się prefektowi Lorch (Lauriacum) jako chrześcijanin, wiedząc o tym, że czterdziestu jego towarzyszy broni - także wyznawców Chrystusa - zostało uwięzionych. Gdy odmówił złożenia ofiary bożkom, wrzucono go do rzeki Anizy (Enns) z kamieniem młyńskim u szyi. Orzeł czuwał nad jego ciałem, które utknęło przy jakiejś skale, a pewna pobożna kobieta, wdowa Waleria, pochowała go tam, gdzie dziś wznosi się klasztor augustianów od świętego Floriana.
-- Jest patronem Austrii, a przez swoją śmierć w rzece, której wody gaszą ogień, jest wzywany tak przeciw powodziom, jak i pożarom, piorunom, oparzeniom i płomieniom czyśćca. Chroni więc strażaków gaszących pożary, a także kominiarzy, którzy mają do czynienia z kominami i z ogniem; ponieważ gasi "palące" pragnienie, jest opiekunem piwowarów.
-- Przedstawiany w stroju żołnierskim, w hełmie, ze szpadą i sztandarem, wylewający wodę z wiadra, które stało się jego głównym atrybutem, na płonące budowle. Innymi atrybutami są kamień młyński i gniazdo bocianie, ponieważ sądzono, że bociany jako takie dają ochronę, a więc także przed pożarami, skoro często budują swe gniazda na kominach domów.
Jerzy z Liddy, męczennik
zm. ok.303-305
Święto: 23 kwietnia (w Polsce - 24 kwietnia, z uwagi na pamiątkę św. Wojciecha obchodzoną w ten sam dzień) Łac.: Georgius; gr.: Georghios; wł.: Giorgio, Jorio, Giorgione, Zorzo; franc.: Georges, Jeux, Joire, Jorioz, Juery, Juire, Jurs, Jurson, Yors; hiszp.: Jorge; ang.: George; niem.: Georg, Gorg, Gorres, Jorg, Jorigen, Jurgen; hol.: Joris; szwedz.: Goran, Orjan; ros.: Wielikojmuczennik Georgij, Georgij Pobiedonosiec (Zwycięzki), Igor, Jurij.
Grób świętego Jerzego czczono w Liddzie (Diospolis), w Palestynie. Po grecku jego imię oznacza "pracownika roli" i nie przypadkiem w wielu miejscach z jego świętem łączą się tradycje związane z uprawą pól, jak na przykład błogosławienie maszyn rolniczych.
Jest jednym ze świętych żołnierzy Kapadocji. Legionista rzymski przybył do Libii, do miasta Silena, gdzie grasował smok, a biedni mieszkańcy starali się ułagodzić bestię rzucając jej na pożarcie dwie owce dziennie. Kiedy brakowało już owiec, postanowili dać mu jedną owcę i jednego człowieka, wybranego przez los. Wypadło na królewską córkę, która nie mogąc uniknąć swego przeznaczenia już zbliżała się do smoka. Ale akurat przechodził tamtędy święty Jerzy, który dowiedziawszy się całej historii obiecał pomoc w imię Chrystusa. Anioł wręczył mu biały sztandar z krzyżem. Smok został pokonany i przyprowadzony do miasta na pasku księżniczki, zaś święty Jerzy obwieścił, że został posłany, by ich uratować i nawrócić. Wszyscy zostali ochrzczeni, a smok zabity. Król kazał zbudować wielki kościół, z którego ołtarza wypływało źródło leczące wszystkie choroby.
Podczas prześladowań Dioklecjana święty Jerzy, zrzuciwszy szaty żołnierskie, modlił się podtrzymując na duchu tych wyznawców Chrystusa, którzy byli kuszeni, by porzucić chrześcijaństwo z obawy przed torturami. Po uwięzieniu, w cudowny sposób zniósł straszne męczarnie: rozszarpywano go hakami, wkładano mu płonące buty, wieszano głową w dół nad rozpalonymi węglami. Udaremnił próbę otrucia, kreśląc znak krzyża na kielichu ze śmiertelną trucizną; aniołowie rozbili koła nabijane mieczami, które miały go poćwiartować; natomiast zanurzenie w rozpalonym ołowiu, nad którym uczynił znak krzyża, przyniosło mu ochłodę. I nie tylko, bo jeszcze nawrócił wielu z tych, którzy przy tym byli; udawał również, że gotów jest złożyć ofiarę bożkom, by móc zburzyć świątynię, grzebiąc tam jej kapłanów. W końcu śmierć przez ścięcie przecięła pasmo jego żywota w 303-305 r.
Legenda opowiada, że kiedy chrześcijanie oblegali Jerozolimę, w Antiochii pojawił się piękny młodzieniec odziany w białą zbroję, na której lśnił czerwony krzyż i powiedział, że jest świętym Jerzym.