(...)
MALARSTWO - 1° jeden ze sposobów wypowiadania się człowieka obrazem, tworzonym jako znak jego obecności w świecie - wartości oraz różnorodnych nastrojów ducha; 2° tworzenie obrazów na różnym materiale, w różny sposób i dla różnych celów, w swej najbardziej wysublimowanej formie.
M. zawsze miało wspólny cel ze wszystkimi in. dziedzinami sztuki: ozdabiać otoczenie człowieka; w trąd. trójpodziale kultury (na materialną, duchową i społ.) było ono zaliczane do kultury duchowej; współcz. jednak uważa się, że rozdzielanie tych 3 sfer kultury jest niewłaściwe; każde bowiem działanie kulturowe, także i m., spełniało i nadal spełnia wiele funkcji, w tym technologiczne, rel. i socjalizacyjne; z pewnością jest ono wynikiem zaspokajania potrzeb specyficznie ludzkich, które wykraczają poza warunkowane biologicznie, tożsame z potrzebami zwierząt (np. jedzenie, spanie, rozmnażanie się, zapewnienie bezpieczeństwa i zdrowia); przy zaspokajaniu potrzeb typowo ludzkich: piękna (estetycznej), emocjonalnego kontaktu ze społeczeństwem, poczucia sensu i celowości własnego życia, poznania i tworzenia uogólnionych modeli świata - największy jest udział świadomej motywacji; naturalną motywacją umysłu ludzkiego jest poszukiwanie znaczących doświadczeń, a każde doświadczenie zmysłów - także widzenie - zostaje poddane intencjo-nalno-interpretacyjnemu procesowi i przyrównane do posiadanego systemu interpretacyjnego:"Należymy do gatunku pobłogosławionego ciekawością świata, jego natury oraz naszego w nim miejsca" (R. Leakey, Pochodzenie człowieka, Warszawa 1995).
Pojawienie się obrazów czynionych ręką ludzką jest jednym z bardzo ważnych wyrazów tej ciekawości człowieka i jego zadumy nad otaczającym światem; szeroko rozumiane m. obejmuje: 1° obrazy przedstawiające: a) obraz czysty - posiada on dwie warstwy: odtworzonego malarsko wyglądu wzrokowego oraz przedmiotu poprzez ten wygląd przedstawionego; b) portret - to, co przedstawione, spełnia funkcję odtwarzania, odsyła do czegoś realnego, transcendentnego względem obrazu i jego zawartości; funkcja odtwarzania należy do obrazu; c) obraz z tematem liter.(...)