(...)
Przełom epok
Druga połowa V wieku po Chrystusie i wiek następny to dla dziejów Europy okres przełomu. Banalność tego stwierdzenia idzie w parze z jego oczywistością. Jest to przecież okres rewolucyjnych zmian na mapie Europy i w dziejach jej kultury. Łacińskie cesarstwo rzymskie przestało istnieć, a w jego granice weszły, w efekcie wędrówek ludów, nowe narody, które tylko po części przyjmowały dorobek starożytności. Tworzyła się nowa cywilizacja, na której powstanie i kierunki rozwoju rolę trudną do przeceniania odegrał właśnie Cezary z Arles (+542/543). Żył i działał na przełomie dwóch epok: starożytności i średniowiecza. Był uformowany przez cywilizację, która odchodziła w przeszłość, przez kulturę antyczną i wczesne chrześcijaństwo, podczas gdy rodziła sie chrześcijańska Europa.(...)