Widziałem szatana spadającego z nieba jak błyskawica
Rene Girard
fragment tekstu:
(...)
Ofiara
Dzięki talentowi Filostratosa przemoc Efezjan, ogarniętych początkowo współczuciem dla swojej ofiary, objawia się nam z realizmem tak nowoczesnym, że nie sposób jej ukryć. I nawet tacy wielbiciele mitów jak my nie możemy nie rozumieć roli jednomyślnej przemocy w mitologicznej iluzji.
Geneza archaicznego, starożytnego sacrum jest oto owocem porywu mimetycznego i mechanizmu ofiarniczego w sensie, w jakim pozwalają to zdefiniować Ewangelie. Wspólnoty, które odzyskały spokój i pojednały się dzięki swoim ofiarom, zbyt są świadome własnej niemocy w osiąganiu zgody, zbyt są, w sumie, skromne, aby sobie przypisywać zasługę pojednania. Szukają boga, który je pogodził, i może nim być tylko ta sama ofiara, która wyrządziła im zło, a teraz czyni dobro.
W cudzie Apolloniosa doświadczenie to nie jest na tyle silne, aby spowodować drugą przemianę. Aby więc wzmocnić cud, autor musi się odwołać do boga z panteonu tradycyjnego. Gdyby doświadczenie mimetyczne było silniejsze, prześladowcy przypisywaliby swoje uwolnienie bezpośrednio ofierze, która kumulowałaby role złowieszczego demona i dobroczynnego bóstwa.
Kiedy transfiguracyjna moc słabnie, drugie przeniesienie znika jako pierwsze. Jest słabsze, delikatniejsze. Maskuje to, co demoniczne, i skrywa przed ludzkim wzrokiem to, do czego kontemplacji zmusza nas Filostratos - przemoc mi-metyczną, podstawę archaicznej religii w jej całokształcie.(...)