WSTĘP
Aby zatem zdanie przedstawiało pewien stan rzeczy, potrzeba jedynie, by jego części składowe reprezentowały części składowe stanu rzeczy i by powiązanie tych pierwszych możliwe było również dla tych drugich.
L. Wittgenstein
Piśmiennictwo muzułmańskie to jedna z najbogatszych skarbnic światowej wiedzy, a jego znaczenie przekracza religię islamu ze względu na oddziaływanie cywilizacji arabsko-muzułmańskiej daleko poza świat islamu. Świat muzułmański obejmuje obszar od Indonezji, przez Subkontynent Indyjski po Bliski Wschód oraz Afrykę Północną i Zachodnią. Islam przez wieki swego istnienia, a zatem od VII w. n.e., rozprzestrzenił się na tym olbrzymim obszarze, tworząc jeden (choć daleko niejednolity) krąg cywilizacyjny najrozmaitszych kultur azjatyckich i afrykańskich wraz z ich tradycjami. Stąd najcelniejszym określeniem tego zjawiska wydaje się "kultura arabsko-muzułmańska". Stosując taki termin podkreśla się, z jednej strony, rolę języka arabskiego jako bez wątpienia najważniejszego języka tej cywilizacji, a z drugiej strony rolę islamu jako czynnika spajającego ją w dającą się wyróżnić, różnobarwną całość.
Piśmienictwo świata arabsko-muzułmańskiego jest odzwierciedleniem tej wielokulturowości islamu, której najwymowniejszym wyrazem jest jej wielojęzyczność. Słownik pisarzy muzułmańskich VII-XXw. obejmuje około 270 haseł, w tym 230 biogramów. Z pisarzy uwzględniono zarówno tych, których można jednoznacznie nazwać autorami religijnymi (teologami, prawnikami, egzezeta-mi), jak i takich, w których dziełach problematyka religii jest tylko jednym z tematów badań i publikacji. Natomiast hasła rzeczowe są poświęcone podstawowym gatunkom piśmiennictwa religijnego islamu.
W Słowniku zostały uwzględnione postaci i zjawiska przynależące przede wszystkim do kręgu języka arabskiego, ale ważne miejsce zajmuje w nim również piśmiennictwo perskie i tureckie, i to zarówno sunnickie, jak i szyickie, oraz dorobek innych ugrupowań heterodoksyjnych (np. babizm czy ahmadijja).
W przypadku piśmiennictwa arabskojęzycznego Słownik obejmuje autorów od VII wieku. Piśmiennictwo religijne w języku arabskim narodziło się wraz z objawieniem Koranu. Autorzy piszący w języku arabskim wywodzili się z rozmaitych ludów, żyjących w obrębie ogromnego imperium kalifów. Najwspanialszym czasem rozwoju cywilizacji arabsko-muzułmańskiej był tzw. złoty okres, czyli czasy panowania Abbasydów, a szczególnie IX i X w. Po zdobyciu Bagdadu w 1258 r. przez Mongołów nastąpił okres upadku, z którego Arabowie zaczęli podnosić się dopiero w XIX w.
Persowie od samego początku bardzo aktywnie uczestniczyli w tworzeniu cywilizacji arabsko-muzułmańskiej, ale perskie piśmiennictwo religijne powstawało przez wiele wieków przede wszystkim w języku arabskim - tak jest zresztą w znacznym stopniu do dnia dzisiejszego, choć w XX w. udział prac perskoję-zycznych wydatnie się zwiększył.(...)