(...)
KSIĘGA SZÓSTA
Więc kto jest filozofem, Glaukonie, a kto nie - powiedziałem - to się z wielkim trudem jakoś pokazało w końcu, ale dyskusja musiała za tym chodzić długimi drogami, zanim się objawiło, jaki jest jeden i drugi .
- Może być - powiada - że krótszą drogą nie jest łatwo.
- Widać, że nie - dodałem. - Ja przynajmniej mam to wrażenie, że to by się było jeszcze lepiej wyjaśniło, tylko trzeba było mówić o tym jednym temacie, a nie przechodzić licznych spraw pozostałych, chcąc dojrzeć, czym się różni żywot sprawiedliwy od niesprawiedliwego.
- Więc teraz - powiada - co przed nami?
- Cóż by innego - mówię - jak nie to, co z kolei? Skoro filozofowie to ci, co potrafią dotykać tego, co jest zawsze takie same pod tym samym względem; a nie są filozofami ci, co tego nie potrafią, tylko się w ogóle wciąż plączą w świecie tych licznych przedmiotów, to którzy powinni być wodzami państwa?
- Jak by to odpowiedzieć - mówi - żeby odpowiedź była w sam raz?
- No tych - powiedziałem - którzy wyglądają na to, że potrafią strzec ustaw i spraw państwowych, tych ustanowić strażnikami.
- Słusznie - powiada.
- A czy ta sprawa - dodałem - jest jasna, kto właściwie - ślepy czy bystro patrzący, powinien być strażnikiem, żeby strzec czegokolwiek?
- Jakżeż niejasna? - powiada.
- A jakże się wydaje? Czy różnią się czymś od ślepych ci, którym istotnie brak poznania istoty każdej rzeczy i którzy nie mają w duszy żadnego wyraźnego pierwowzoru żadnej, i nie mogą, tak jak malarze, na najprawdziwszy wzór tam spoglądać i do niego wszystko odnosić, i oglądać go jak tylko można najwyraźniej, aby później i tu, gdy będzie szło o to, co piękne i sprawiedliwe, i dobre, instytucje i normy prawne ustanawiać, jeżeliby jakieś ustanawiać było potrzeba, a ustanowionych strzec i przez to je zachowywać?
- No nie, na Zeusa - powiada. - To jakoś niewielka różnica.
- Więc raczej tych ślepych ustanowimy strażnikami czy też tych, którzy
' Platon charakteryzuje idealnego naukowca i stara się wykazać, że taki idealny typ o głowie jasnej, otwartej, ścisłej, który on nazywa filozofem, miałby zarazem doskonałe warunki do kierowania państwem. Dlatego, że umiałby ustanawiać prawa dobre i piękne, bo wiedziałby jasno, jakie one mają być, i musiałby z tego samego powodu prawa ustanowione ściśle zachowywać. Nie brakłoby mu z pewnością także innych zalet charakteru.(...)