Inspiracje chrześcijańskie w powstaniu nauki nowożytnej
abp Józef Życiński
wstęp:
WSTĘP
Za symboliczną datę powstania nauki nowożytnej uważa się najczęściej rok 1687, kiedy to drukiem ukazało się pierwsze wydanie Principiów Newtona. Fizyka Principiów zawiera już tę metodę badań, która okazała się skuteczna dla rozwoju współczesnych nauk przyrodniczych. Całą przyrodę traktuje ona jako rzeczywistość fizyczną podporządkowaną uniwersalnym prawom; znika w niej podstawowe dla zwolenników Arystotelesa przeciwstawienie między prawami przyrody w rejonie pod i nad księżycem. Prawa sformułowane są w języku matematyki. W długich wywodach na kartach Principiów jest to często jeszcze język starożytnej geometrii, czyniący tekst Newtona trudnym do zrozumienia dla współczesnych mu odbiorców. Obok niego pojawia się jednak nowy język rachunku różniczkowego, którego wprowadzenie przez Newtona i Leibniza przyczyniło się w sposób decydujący do rozwoju nauki.
Aby możliwe było wypracowanie podstaw nowej fizyki, potrzebny był długofalowy proces odchodzenia od przyjmowanego przez wieki paradygmatu, w którym zdroworozsądkowa fizyka Arystotelesa miała dopełnienie w astronomii Ptolemeusza. W procesie tym szczególną rolę odegrała publikacja De revolutionibus orbium coeles-tium przez Kopernika (1543) oraz Dialogu o dwóch najważniejszych układach świata, Ptolemeuszowym i Kopernikowym przez Galileusza (1632). Prace te mogły z kolei powstać dzięki zarówno konkretnym osiągnięciom, jak i ogólnemu klimatowi intelektualnemu, który stworzyli Jan Buridan, Mikołaj z Oresme, Mikołaj z Kuzy, Mertonianie z Oxfordu czy paryscy calculatores. Uwzględniając osiągnięcia autorów średniowiecznych w dziedzinie krytyki fizyki arystotelesowskiej.(...)